PHÊ PHÁN HỆ TƯ TƯỞNG MÁC-XÍT - Trang 144

Những vấn đề này đề ra trên một bình diện bao quát mà quyển sách của
Brzezinski trong giới hạn của những phân tích kinh tế-chính trị không đề
cập.
Trong những nhận định phê phán trên, tôi muốn chỉ ra một điều: sự cáo
chung của chủ nghĩa và chế độ cộng sản là một điều tất yếu của thời đại,
tuy vậy khi quan niệm “tất yếu”, có phải nó tuân theo một quy luật nhất
định, mang tính “biện chứng” hay tính “lịch sử” nào đó? Thật sự chủ nghĩa
cộng sản là một “thử thách của thế kỷ 20, như Brzezinski nhận định, bởi vì
chủ nghĩa đó đã thống trị gần một thế kỷ với một lý luận cách mạng có tính
“toàn diện , “khoa học” nhân danh một “giai cấp” mang sứ mạng lịch sử,
dẫn đạo bằng một đảng thống nhất có tổ chức và kỷ luật, trang bị chiến
lược và sách lược thực tiễn, không dấu diếm bản chất “chuyên chính” tuyệt
đối, với mục tiêu xây dựng một xã hội mới, tạo ra lịch sử. Nó là một “thách
đố” với nhân loại, bởi vì lần đầu trong lịch sử con người, một hệ thống tư
tưởng sử dụng một chính đảng thống trị xã hội về mọi mặt, khẳng định
không chia xẻ quyền bính với bất kỳ thế lực nào. Nó đã gây nên một cuộc
chiến triền miên, không đơn giản như hai cuộc Thế Chiến,, hay Chiến
Tranh Lạnh, nhưng là một cuộc chiến toàn bộ lôi cuốn mọi giai tầng xã hội,
mọi thế lực quốc tế, mọi dân tộc, tôn giáo tham dự để giải quyết những
xung đột lịch sử, những mâu thuẫn đối kháng (đôi khi đơn giản hóa thành
hai mặt Cách mạng và Phản động). Trong cuộc chiến để giải quyết vấn đề
“ai thắng ai” này, hàm ngụ một cuộc chiến tranh ý thức hệ - cuộc chiến tư
tưởng ấy không phải chỉ có tính cách chống Marx, song quy mô hơn, cuộc
chiến của con người để chống lại những “ông thày tư tưởng” (tôi mượn từ
của André Glucksmann, Les Maitres-penseurs trong nguyên ngữ tiếng Việt
cũng như tiếng Pháp, mang ý nghĩa thày/trò có tính cách thống trị thế lực
cũng như hàm ngụ sự nô dịch tư tưởng.) Hiện tượng chống lại sự nô dịch trí
thức của chủ nghĩa cộng sản là một lịch sử đấu tranh gai góc chứa đựng
những tranh luận chung quanh chủ nghĩa Mác, tạo ra những vấn đề và giả
vấn đề về khoa học kỹ thuật, về quan hệ sản xuất và lượng sản xuất, về
những tiền đề xã hội chủ nghĩa, về dân tộc và cực quyền, lý luận và thực
tiễn, về chủ nghĩa quốc tế và giải phóng dân tộc.