PHÊ PHÁN HỆ TƯ TƯỞNG MÁC-XÍT - Trang 31

hình ảnh của sự vật. Chứng thực những hình ảnh này, phân biệt những hình
ảnh đúng và sai chỉ có thể thông qua thực tiễn.”
Quan niệm vật chất và lý luận phản ánh của Lênin mang một ý nghĩa quan
trọng về mặt phương pháp luận vì nó chỉ ra: thực tiển là cơ sở, nguồn gốc
và tiêu chuẩn cho chân lý của nhận thức nơi con người. Nếu thế giới hiện
hữu tuân theo những quy luật khách quan và con người có thể nhận thức
được những quy luật này, học hỏi cách sử dụng chúng một cách có ý thức
trong công cuộc chiến đấu để đạt tới mục tiêu thì không có nhiệm vụ nào
con người không thể thực hiện.
Một quan niệm như vậy biểu hiện phong cách lạc quan về lịch sử, ít ra là về
mặt thực tiễn nó dẫn khởi hoạt động tiến tới mục tiêu theo đuổi. Quan niệm
lạc quan lịch sử đó tạo cho quần chúng lao động và giai cấp công nhân
niềm tin tưởng tất thắng cuối cùng cho lý tưởng giải phóng giai cấp và sát
cánh nhau trong cuộc đấu tranh chống lại những kẻ thù về mặt ý thức hệ.
Mặt khác, nó biểu hiện sự lạc quan về quá trình tiến bộ vì: "Một khi chúng
ta nhận thức được những quy luật của tự nhiên, chúng ta làm chủ được tự
nhiên. Làm chủ tự nhiên biểu hiện trong thực tiễn của con người là một
thành quả của sự phản ánh một cách khách quan đứng đắn trong óc con
người về hiện tượng và những quá trình của tự nhiên.”
Lý luận về vật chất và phản ánh xây dựng trên cơ sở của chủ nghĩa Mác,
theo Lênin với đặc tính rõ rệt của nó là chủ nghĩa duy vật biện chứng. Ngay
từ lời tựa lần xuất bản thứ nhất quyển Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa kinh
nghiệm phê phán, Lênin xác định: Marx và Engels đã nhiều lần mệnh danh
quan điểm triết học của các ông là chủ nghĩa duy vật biện chứng. (Trong lời
tựa lần thứ hai, Lênin lại chỉ ra một lần nữa là quyển sách ông viết ra nhằm
"sử dụng như một phương tiện làm quen với triết học của chủ nghĩa Mác là
chủ nghĩa duy vật biện chứng.” Trong sáu chương sách đã viết ra, ba
chương đầu đối chiếu nhận thức luận của chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán
với chủ nghĩa duy vật biện chứng và chương 6 đối chiếu chủ nghĩa kinh
nghiệm phê phán với chủ nghĩa duy vật lịch sử). Sự thống nhất giữa chủ
nghĩa duy vật và biện chứng trong triết học Mác được phân tích và triển
khai qua lý luận duy vật biện chứng về phản ánh và những phạm trù cơ bản