Produktionsverhaltnisse, die einer bestimmten Entwicklungsstufe ihrer
materiellen Produktivkrafte entsprechen. Die Gesamtheit dieser
Produktionsverhaltnisse bildet die oekonomische Struktur der Gesellschaft,
die reale Basis, worauf sich ein juristischer und politischer Ueberbau
erhebt, und welcher bestimmte gesellschaftliche Bewusstseinsformen
entsprechen. Die Produktionsweise des materiellen Lebens bedingt den
sozialen, politischen und geistigen Lebensprozess uberhaupt. Es ist nicht
das Bewusstsein der Menschen, das ihr Sein, sondern umgekehrt ihr
gesellschaftliches Sein, das ihr Bewusstsein bestimmt. Auf einer gewissen
Stufe ihrer Entwicklung geraten die materiellen Produktivkrafte der
Gesellschaft in Widerspruch mit den vorhandenen Produktionsverhaltnissen
oder, was nur ein juristischer Ausdruck dafur ist, mit den
Eigentumsverhaltnissen, innerhalb deren sie sich bisher bewegt hatten. Aus
Entwicklungsformen der Produktivkrafte schlagen diese Verhaltnisse in
Fesseln derselben um. Es tritt dann eine Epoche sozialer Revolution ein. )
Tại sao lại dẫn đến cách mạng? Lý luận về đảo nghịch (Verkehrung) trong
Tư bản đã dẫn nơi chương 3 chỉ ra quá trình khách thể hóa biểu hiện:
a. Về mặt lao động, là quá trình mất quyền sở hữu.
b. Về mặt tư bản, là quá trình chiếm đoạt lao động tha hoá.
Quan hệ đảo nghịch này là một tất yếu lịch sử, một tất yếu cho sự phát
triển những lực lượng sản xuất chỉ xuất phát từ một quan điểm lịch sử đặc
thù tự khởi điểm, hay cơ sở, nhưng không hẳn là một tất yếu tuyệt đối của
sản xuất.
Trong Những nguyên lý (Grundrisse) Marx ghi nhận đến cường điệu
không dựa trên tình trạng khách thể hoá, nhưng ở tình trạng bị tha hoá, mất
sở hữu, bị mại hoá (Der Ton wird gelegt nicht auf das
Vergegenstandlichtsein,
sondern
das
Emfremdet-Entaussert-
Verausserertsein).
Nó chỉ ra sản phẩm của lao động là sở hữu tha hoá, và giá trị cấu tạo thành
quyền lực tha hoá, đối lập với lao động sống - có nghĩa là sự đối lập giữa
lao động và tư bản. Cho nên quy luật về những khủng hoảng không phải
chỉ dẫn đến sự suy sụp của chế độ kinh tế tư bản chủ nghĩa, còn phải gắn
