PHÊ PHÁN HỆ TƯ TƯỞNG MÁC-XÍT - Trang 69

sai lầm".
A. Negri quan niệm chủ nghĩa cộng sản như vậy đồng thời vừa là sự triệt
hủy quy luật giá trị, triệt hủy chính giá trị, triệt hủy những luận điểm khác
nhau của chủ nghĩa tư bản cũng như chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa cộng sản
là sự triệt hủy bóc lột và giải phóng lao động sống. Liệu viễn tượng một
chủ nghĩa cộng sản như vậy có thể khả hữu?
Một bên, phái đả kích lý luận lao động về giá trị của Marx nêu ra những
sai lầm của Marx như:
- Lý luận giá trị không giải thích được hoạt động của hệ thống kinh tế tư
bản chủ nghĩa, vì giá trị không phải là một đơn vị đo lường, nghĩa là không
thể định giá hàng hóa bằng đơn vị của thời gian lao động cần thiết.
- Lý luận lao động chỉ ra được tính phi nhân hóa của sự vật trong một hệ
thống kinh tế (quan niệm mọi sự vật đều có thể bán) gắn liền với lý luận tha
hóa. Tuy nhiên sự phát triển và phân phối của cải xã hội không có quan hệ
với lý luận coi lao động là nguồn gốc duy nhất của giá trị.
Trong Tư bản Marx xác định lợi nhuận, địa tô, tiền lời đều là giá trị thặng
dư. Trong Những Nguyên lý Marx cũng viết:"lợi nhuận không là gì hơn
hình thức khác của giá trị thặng dư, một hình thức được khai triển hơn
trong ý nghĩa của tư bản".
Song giá trị thặng dư chỉ là một khái niệm lý luận, không đi vào thực tiễn.
Nếu đem so sánh hai khu vực nông nghiệp và công nghiệp, chẳng hạn
ngành trồng bắp với ngành lọc dầu, áp dụng vào cấu trúc cơ hữu của tư
bản, ta thấy nông nghiệp phải dùng một số lượng lớn lao động so với
nguyên liệu, máy móc và dụng cụ, trong khi công nghiệp sử dụng lượng lao
động rất ít so với tư bản cố định. Như vậy tỷ suất lợi nhuận sẽ rất nhỏ trong
ngành lọc dầu và rất lớn trong nông nghiệp, nhà tư bản ắt phải đầu tư vào
ngành trồng bắp để rút ra được một số lượng giá trị lao động thặng dư hơn.
Song trên thực tế, nhà tư bản không quan tâm đến cái gọi là giá trị lao động
thặng dư, ông chỉ quan tâm đến tỷ suất lợi nhuận dựa trên vận động tư bản
xuất nhập, mà tác nhân là giá cả hàng hóa.
Trong Tư bản Marx giả định: tổng số lợi nhuận trong mọi khu vực sản
xuất phải bằng toàn thể giá trị thặng dư và tổng số giá cả sản xuất của toàn