một xã hội cộng sản tương lai, Marx đã đưa ra những suy luận thuần lý
trước khi nghiên cứu nền kinh tế tư bản chủ nghĩa để đưa ra những quy luật
phát triển xã hội.
Trong Luận cương Feuerbach, Marx đã chỉ ra:"Con người hoạt động thực
sự được xác định bởi sự phát triển nhất định của những lực lượng sản xuất
của họ" và sinh hoạt ấy chứa đựng trong "toàn bộ những quan hệ xã hội".
Trong Tuyên ngôn của đảng cộng sản, khởi đầu bằng một nhận định khoa
trương:"Một bóng ma đang ám ảnh châu Âu - bóng ma của chủ nghĩa cộng
sản". Trên thực tế vào những năm 40 của thế kỷ 19, liên đoàn cộng sản
khắp nơi chỉ có khoảng hai, ba trăm đoàn viên. Cũng trong tác phẩm này,
Marx đã chỉ ra nhiệm vụ của người cộng sản: "Một đằng về mặt thực tiễn,
những người cộng sản là bộ phận tiên tiến và quyết tâm nhất của những
đảng giai cấp công nhân ở mọi nước, bộ phận này thúc đẩy những bộ phận
khác, một đằng về mặt lý luận, những người cộng sản có thuận lợi hơn đại
đa số giai cấp vô sản ở chỗ nhận thức được rõ hướng đi, những điều kiện và
những hậu quả chung tột cùng của phong trào vô sản".
Khi xác định mối quan hệ đảng/giai cấp giữa người cộng sản và quần
chúng vô sản, Marx đã đưa ra những chỉ đạo khái quát về vai trò của đảng
công nhân và nhiệm vụ của người cộng sản - tuy khái niệm về "đảng" còn
khá mơ hồ (trong thư gửi Freigrath, Marx bày tỏ nhận thức về đảng trong
"ý nghĩa lịch sử lớn lao của từ này") song quan niệm của ông rõ rệt là:
- Không tách rời vai trò của người cộng sản như một nhóm cách mạng
chuyên nghiệp nhân danh giai cấp công nhân để đấu tranh.
- Không quan niệm đảng là một bộ phận ở bên trên lãnh đạo quần chúng.
Ở những tác phẩm nghiên cứu lịch sử như Đấu tranh giai cấp ở nước Pháp
(1850), Ngày 18 Brumaire của Louis
Bonaparte (1852), Cuộc nội chiến ở nước Pháp (1871), những tác phẩm
chính trị như Phê phán cương lĩnh Gotha (Marx) và Phê phán cương lĩnh
Erfurt (Engels), qua thư từ và những bài báo trên New York Tribune đã
