Chương 10 : Sức mạnh của giá cả
Tại sao một viên aspirin 50 xu có thể làm được điều mà một viên
aspirin 1 xu không làm được?
Nếu bạn đang sống ở năm 1950 và bị đau ngực, rất có thể bác sỹ tim
mạch sẽ gợi ý bạn làm một thủ thuật thắt động mạch trong lồng ngực. Khi
phẫu thuật, bệnh nhân được gây mê, ngực được mở ở vị trí xương ức và
động mạch trong lồng ngực được thắt lại. Áp suất đẩy tới các động mạch
thuộc màng ngoài tim được nâng cao, lưu lượng máu tới cơ tim được cải
thiện. Mọi chuyện được giải quyết.
Đây đã từng là một phầu thuật thành công khá phổ biến 20 năm trước.
Nhưng vào năm 1955, bác sỹ chuyên khoa tim tại Seattle là Leonard Cobb
và một số đồng sự bắt đầu nghi ngờ. Đó có phải là một thủ thuật hiệu quả
không? Nó thật sự có tác dụng không? Cobb quyết định chứng minh hiệu
quả của thủ thuật này theo một phương pháp táo bạo : ông sẽ thực hiện
phẫu thuật đối với một nữa số bệnh nhân và giả phẫu thuật với nữa còn lại.
Sau đó, ông sẽ kiểm tra xem nhóm nào cảm thấy tốt hơn và sức khỏe của
nhóm nào thật sự được cải thiện.
Trong thủ thuật giả phẫu thuật, bác sỹ chỉ dùng dao mổ cắt vào thịt
bệnh nhân, để lại hai vết rạch và không làm gì khác.
Kết quả khiến mọi người ngạc nhiên. Cả bệnh nhân được thắt và
không được thắt ngay lập tức cho thấy số lượng các cơn đau ngực giảm
xuống. Ở cả hai nhóm, cơn đau giảm trong khoảng ba tháng - nhưng sau đó
1ại tái phát. Trong khi đó, điện tâm đồ cho thấy không có sự khác hiệt giữa
những người đã trải qua cuộc phẫu thuật thặt sự và những người chỉ được
phẫu thuật giả. Nói cách khác, thủ thuật truyền thống chỉ giúp giảm đau
trong một thời gian ngắn - nhưng cuộc phẫu thuật giả cũng làm được điều
tương tự. Cuối cùng, không thủ thuật nào có thể trực tiếp làm giảm những
cơn đau về lâu dài.
Gần đây hơn, một thí nghiệm tương tự cho kết quả giống đến mức
đáng kinh ngạc. Ngay từ năm 1993, J. B. Moseley, một bác sỹ phẫu thuật
