Mệnh lệnh của đồn trưởng thật bất ngờ, ngoài dự kiến của ông Cành, làm
ông phát hoảng. Vợ chồng ông cùng quỳ trước mặt đồn trưởng, chắp tay
sụp lậy không ngớt, ông dãi bầy, van xin :
- Chúng con không phải là người chống đối quan trên. Xin quan lớn rộng
lòng thương, đừng bắt trâu nhà con, tội nghiệp lắm. Ơn trời biển này, con
xin ghi lòng tạc dạ.
Viên đồn trưởng đanh mặt, đôi lông mày xếch như lưỡi gươm tăng thêm vẻ
dữ dằn, hắn nghiêm giọng :
- Cứ mang về đồn rồi xét sau. Không nhiều lời, mất thời gian. Nhà nào dính
líu đền du kích thì bắn giết bằng hết, cả người, cả trâu, nhất định không bỏ
sót.
Uất ức quá như thể bỗng chốc bị vu oan, ông Cành nước mắt giàn giụa:
- Bọn du kích rồ dại chống lại các quan, chúng như trứng chọi đá. Con
không phải là hạng người tối mắt tối mũi mà theo chúng. Xin quan lớn như
đèn trời soi xét cho…
Bông có tiếng súng nổ dồn dập trong làng như cắt ngang lời ông Cành.
Viên đồn trưởng cũng giương cao nòng súng, bóp cò, bắn nối theo, chẳng
cần ngắm vào mục tiêu nào. Súng bắn dồn dập như phủ đầu, tín hiệu của
việc bắt đầu cuộc rút quân. Đồn trưởng vẫy khẩu súng lục trong tay ra lệnh
cho lũ lính rút quân rồi chĩa nòng súng về phía ông Cành nói:
- Dắt trâu theo tôi ngay, không được một phút chậm trễ, kẻo bỏ mạng, nghe
chưa!
…Bao nhiêu chuyện vừa diễn ra trong cuộc càn quét của giặc vào Xuân
Giao. Bà lão trong làng được chứng kiến cảnh thương tâm, vừa kể chuyện,
bà ngậm ngùi, nước mắt ứa ra: chuyện nghe tiếng đạn đại bác, tiếng moóc-
chi- ê nổ dồn dập, thanh niên trai tráng trong làng nhanh chân chạy dạt sang
làng bên cạnh ngoài vòng càn quét. Kẻ chậm chân không kịp trốn chạy thì
chỉ còn một con đường chờ sẵn, ấy là con đường chết. Họ trở thành tấm bia
sống cho những nòng súng sẵn sàng khạc lửa đạn gieo chết chóc. Chuyện
anh Câm tai điếc trong làng Xuân Giao. Từ buổi lọt lòng mẹ, anh đã mang
tật bẩm sinh vừa câm vừa điếc. Không nói được thì huơ chân huơ tay,
