miệng nhoẻn cười, ú a ú ớ. Anh không hề biết lũ giặc đã tràn vào thôn xóm.
Lính Tây sau lưng anh, chúng lăm lăm khẩu súng trong tay, quát to ra lệnh,
thằng kia, đứng lại, giơ tay lên - mệnh lệnh bằng tiếng Pháp. Sự câm điếc
đã phản bội anh, không cho anh có cơ hội để nghe mệnh lệnh của tử thần
đang gõ cửa. Anh vẫn bước, súng nổ giòn, đạn găm vào đầu vào lưng. Anh
Câm ngã vật, nằm trên vũng máu, mắt mở trừng trừng, ngơ ngác như đang
muốn hỏi, mình vì sao phải chết, chết vì cớ gì?
Và nữa, cánh quân Tây đen, Tây trắng sau khi đã đốt cháy rụi mấy mái nhà
rạ xơ xác của dân làng, chúng tràn vào nhà ông Chánh Huyện. Nhà hai
tầng, xây năm 1940, từ cái ngày ông Hào còn đương chức, là người giầu có
bậc nhất trong làng, sản nghiệp có đến vài chục mẫu tư điền. Viên sĩ quan
trung uý, quan hai da trắng người Pháp, đeo lon hai vạch vàng, chỉ huy
trưởng cuộc càn quét. Cặp mắt y xanh lét, râu quai nón màu râu ngô, lăm
lăm khẩu súng ngắn ánh màu thép. Đảo mắt nhìn toà nhà hai tầng, kề bên là
dãy nhà ngói năm gian trong khuôn viên rộng, có sân gạch tường hoa bao
quanh và cổng gỗ lim to bản, nặng trình trịch. Mấy cây mít góc sân, xanh
dầy tán lá, thân cánh bám chi chit những quả non mới nhú. Nó hiểu, đây là
cơ ngơi của nhà giàu. Viên trung uý xổ ra một tràng tiếng Pháp để hạ mệnh
lệnh. Lũ lính lê dương súng trong tay, mau lẹ xộc vào căn nhà hai tầng và
dãy nhà ngói để lục soát. Không có người nào ẩn nấp trong nhà. Bà Chánh
Huyện và đàn con sợ hãi ngồi túm tụm bên nhau ngoài cửa. Âu lo hiện trên
nét mặt, mấy sợi tóc bạc lất phất trước mặt cùng với những nếp nhăn hằn
sâu, làm cho đuôi mắt như thể bị rạn nứt, khiến người ta lầm tưởng người
đàn bà này đã ngoài năm mươi tuổi, dù rằng bà Chánh Huyện mới trên bốn
mươi. Bởi vậy, những con quỷ Lê dương dâm dục đã không để mắt đến bà.
Âu cũng là may mắn. Từ ngày ông Chánh không may lâm bệnh nặng, tiền
thuốc thang chạy chữa rất tốn kém. Năm ấy, trời đại hạn, mặt ruộng nứt nẻ,
cây lúa héo khô, vàng rụi, thóc lép trắng đồng. Hoàn cảnh ngặt nghèo, hoạ
vô đơn chí, bà Chánh Huyện buộc lòng phải cho những mẫu tư điền theo
nhau đội nón ra đi. Của cải khánh kiệt, may còn giữ được cái xác nhà.
Thế rồi, chẳng cưỡng lại được mệnh trời, ông Chánh vĩnh biệt ra đi, bỏ lại
