PHONG TRÀO DUY TÂN - Trang 158

Giáo sư thứ hai là ông Phan thành Tài. Ông sinh năm 1869 làng Bảo

An (Điện Bàn, Quảng Nam) lúc trẻ học chữ Hán với cụ huấn Lê Cung, cha
nhà văn Sở Cuồng Lê Dư (sau này là biên tập viên xuất sắc tạp chí Nam
Phong), đồng bạn với Phan Khôi. Ông được học chữ Pháp tại Đà Nẵng và là
một người hết sức nhiệt thành với tân học. Về sau, trong vụ vua Duy Tân,
ông đóng vai trò tích cực bên cạnh Trần cao Vân, Thái Phiên, quan yếu
trong việc thống lĩnh quân đội. Lực lượng của ông đáng lẽ chiếm được tỉnh
Quảng Nam là tỉnh căn cứ của vụ vua Duy Tân, nhưng vì đợi mãi không
thấy hiệu lửa trên đèo Hải Vân đốt lên cho biết là Huế đã khởi sự nên ông
cho rút lui. Đạo quân của ông đồng phục áo vải rằn, quân số đông đảo, trang
bị không kém, với phụ lực quân mang những phương tiện leo thành túc trực
sẵn sàng đã tự tan biến khi bình minh chưa ló dạng. Hình ảnh tướng quân
Phan thành Tài trên lưng ngựa trong cái đêm quyết định ấy là hình ảnh
tượng trưng cho sự kiêu hùng của dân tộc, cũng biến mất. Ông trốn lên vùng
núi rừng. Nhưng về sau, quân Pháp và Nam đến chiếm làng Bảo An, doạ
nếu không về đầu thú sẽ làm cỏ cả làng nên ông vì thương dân phải trở về để
rồi sau đó bị xử tử. Có người tặng ông cùng Thái Phiên một bài thi :

Không đem Tây học làm nô lệ Tây

124

Sự nghiệp không thành, đành chịu đứt đầu
Trong nước, phường học mới đen như kiến
Đêm tự hỏi lòng có xấu hổ không ?

(Khẳng bả Tây văn khứ tác nô,
Bất thành cam tự đoạn đầu lô ;
Quốc Trung Tây học nhân như tức,
Thanh dạ môn tâm quí tử vô ?).

Diên Phong gồm hai trường : một ngôi ở ngay tại Hội Thương, phía sau

ngôi nhà dài dùng để buôn bán, tất cả đều mới cất bằng gạch ngói ; ngôi thứ
hai ở chùa (gần chợ Phong thử cũ). Tổng số học sinh ban I và II cũng trên
dưới hai trăm người. Ngoài việc giảng dạy, trường vẫn thường tổ chức
những buổi diễn thuyết có hội thảo để các bậc khoa cử tới dự.

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.