PHONG TRÀO DUY TÂN - Trang 66

Do lẽ tìm Minh chủ mà Sào Nam tìm tới Cường Để (1882-1951)

40

rồi

mời Cường Để vào Nam Thình Sơn trang hội họp với Nguyễn Thành (cũng
gọi Nguyễn Hàm). Lần này, các hội viên đồng thanh tôn Kỳ ngoại hầu
Cường Để, cháu giòng đích tôn của vua Gia Long, làm Hội Chủ.

Hội ấy là Hội nào ? Cường Để thì gọi là Việt Nam Quang Phục Hội.

Suốt quyển cuộc đời Cách Mạng Cường Để (do con trai ông là Tráng Liệt
xuất bản 1957), ông luôn luôn gọi hội ấy với cái tên như thế và cho biết
« những người nhập hội đầu tiên là Trần đình Phác, Nguyễn hữu Bài,
Nguyễn Thuật, Nguyễn Thăng, Đào Tiến, Phạm Tấn và Đốc vận Hiền (theo
đạo Da Tô) đều là người trong quan trường và có óc trung quân ái quốc ».
Còn theo Phan bội Châu, thì « bắt đầu khai hội từ buổi sáng qua chính trưa
tan hội. Tên hội chỉ những người trong hội biết không lập sổ sách (…). Đặt
Kỳ ngoại Hầu làm hội chủ, hễ lúc xưng hô chỉ gọi bằng Ông Chủ, cấm
không được hở chữ « Hội » ra. Hội Viên trọng yếu lúc ấy thì có những người
như : Nguyễn Hàm

41

Phan bội Châu, Trình Hiền, Lê Vũ, Đặng tử Kính,

Đặng thái Thân ». Vậy thì ông Cường Đề chỉ ghi những tên các quan lớn
(lớn lắm, như Thản (hay Thảng) Đông Các, Thuật Lại Bộ Thượng Thư
v.v…) đang tòng sự tại Huế mà Phan bội Châu đều ngán mặt qua các tài liệu
ông để lại. Có lẽ bọn này chỉ theo đảng của Cường Để ở Huế chứ chắc chắn
đời nào dám vào Nam Thình Sơn trang ! Có lẽ họ sợ lỡ sau này Cường Để
có được làm vua thực sự, họ cũng vớt vát được phần nào… Còn cái tên của
đảng, hay Hội thì Phan bội Châu không tiết lộ. Cho đến sau này Kỳ ngoại
Hầu Cường Để xuất ngoại rồi, mới cần một chương trình thành văn gởi về
nước, Phan bội Châu mới cho biết tôn chỉ của Hội ấy : « chuyên đánh đổ
Chính Phủ Pháp, khôi phục Việt Nam, kiến thiết quân chủ lập hiến quốc ».
Ông cũng cho biết « Những bản chương trình ấy đến tháng mười năm Tân
Hợi (1911) đã tuyên bố thủ tiêu, và tên hội cũng đã đổi làm Việt Nam Quang
Phục Hội, nên không chép lại làm gì
» (Tự Phán : 68) Ông không chép lại
tên Hội, nhưng tiêu đề chương này ghi là : IN THÀNH VĂN CHƯƠNG
TRÌNH DUY TÂN HỘI. Vậy thì đó là tên nguỵ để che dấu cái tên chính mà
Cường Để đã ghi « Việt Nam Quang Phục Hội » như chính mục đích thực sự
của đảng ? Rõ ràng hội không có chút chiếu cố Duy Tân nào hết, mà chỉ

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.