Phong Tuc Tap Quan Viet Nam
cho vừa ăn, hoặc không cho thêm gì vào cũng được. Bánh đúc không có mỡ và mắm
muối là bánh đúc chay.
Khi nồi bánh đúc chín, người ta có thể múc ra bát hoặc đĩa hoặc đổ ra sàng, ra rá có
lót lá chuối để giữ bánh đúc lại. Khi nguội bánh đúc sẽ thành từng bánh theo hình đồ
vật dùng để đựng.
Người dân quê nghèo ăn bánh đúc thay cơm. Bánh đúc ăn chóng no, nhưng chóng
đói. Quấy bánh đúc đỡ tốn gạo hơn nấu cơm.
Ở miền Bắc, về mùa đông rét lạnh, bữa qua trưa, người ta thường ăn bánh đúc sốt,
nóng hổi. Bánh đúc sốt quấy có mỡ và mắm muối, lúc ăn, thêm vào hành phi thơm ăn
thật ngon. Gọi là bánh đúc sốt vừa làm cho no lòng, vừa làm cho ấm bụng, gia dĩ, đây
là một thứ quà rẻ tiền, rất hợp với sự tần tiện và tình trạng nghèo túng của dân quê.
Về mùa nóng. bánh đúc ăn nguội, nghĩa sau khi bánh đúc đã thành bánh ở đĩa, bát
hoặc sàng mẹt... Ăn bánh đúc chấm tương hoặc chấm mắm tôm, được người dân quê
ưa thích. Đây là một thứ quà ăn no. Tục ngữ có câu:
"Qùa đói bánh giò
Quà no bánh đúc"
Có những nhà hàng, để thay đổi chất vị của bánh đúc, thường quấy bánh đúc lạc
hoặc bánh đúc dừa, nghĩa là người ta bỏ vào nồi bánh đúc một ít lạc hoặc một ít dừa
thái nhỏ. Bánh đúc quấy như vậy, lúc ăn sậm sực rất ngon.
Gạo tẻ còn dùng để làm nhiều thứ bánh khác, nhưng thường những bánh này là
những món quà, không ăn thay được cơm như bánh đúc vì không rẻ như bánh đúc.
*Cháo
Cháo cũng nấu bằng gạo tẻ, đôi khi có pha chút ít gạo nếp để nước cháo được sánh.
Cháo nấu bằng bột gạo hoặc bằng gạo nguyên hạt.
Thứ cháo thông dụng nhất là cháo hoa. nấu bằng gạo tẻ nguyên hạt, có pha thêm
chút ít gạo nếp.
Muốn nấu cháo, phải bỏ ít gạo và đổ nước vào nồi. Nồi cháo đặt lên bếp đun đến
bao giờ hạt gạo nhừ là được.
Cháo hoa, người ốm dùng thay cơm cho dễ tiêu, và những gia đình nghèo túng, bữa
cơm bữa cháo cũng dùng cháo để thay một hoặc hai bữa cơm trong ngày, - nấu cháo
đỡ tốn gạo hơn nấu cơm.
Người ốm ăn cháo hoa với đường hoặc với muối. Khi ăn cháo thay cơm, người dân
quê có thể ăn với thức ăn như cà, đậu phụ, tép, hoặc chỉ ăn với muối.
Cháo cũng là một thứ quà rẻ tiền. ngoài cháo hoa, người ta hay nấu cháu đậu xanh,
cháo đậu đen, cháo khoai... Người ta cũng nấu cháo cua, cháo hến, cháo ốc để ăn thay
cơm.
Nhà giàu thì nấu cháo thịt, cháo gà. Nhà giàu ăn cháo không phải để thay cơm cho
đỡ tốn gạo như nhà nghèo, mà trái lại, nấu một nồi cháo thịt, cháo gà lại tốn kém hơn
một nồi cơm.
Muốn nấu cháo cho ngon để ăn chơi, bột gạo được dùng để thay gạo nguyên hạt.
*Bánh chưng
Bánh chưng làm bằng gạo nếp. Cùng với bánh giầy, bánh chưng thường được dùng
trong việc tế lễ.
Đây là "một thứ bánh vuông làm bằng gạo nếp nhân đậu gói thật chặt, luộc thật
kỹ"1 . Thực ra bánh chưng không có bắt buộc phải hình vuông, có thể hình dài, hình
khum trên phẳng dưới như bánh tẻ, bánh giò. Nhân bánh chưng không phải chỉ riêng
