Phong Tuc Tap Quan Viet Nam
Lễ thành phục
Lễ này tức là lễ để con cháu bắt đầu mặc tang phục. Lễ này gồm có:
- Thiết linh sàng và linh toạ.
- Lập minh tinh
- Mặc tang phục.
Thiết linh sàng và linh toạ
Linh sàng là giường dành cho vong hồn người chết .
Khi đặt linh cữu đã yên, là lễ thiết linh sàng và linh toạ: Nhà giàu có phong lưu thì
đặt linh sàng ở phía Đông có đủ mùng màn; nhà nghèo túng chật hẹp chỉ đặt linh toạ ở
trước cữu.
Mỗi sáng và mỗi tối, tang gia làm lễ "chiêu tịch điện" để mời vong hồn dậy ăn và
mời vong hồn đi ngủ.
Lập minh tinh
Trước khi phát tang, có lễ lập minh tinh. "Minh tinh là một thứ cờ làm biệt hiệu của
người chết. Cờ ấy làm bằng lụa đỏ có chữ tên họ cùng thụy hiệu và chức tước phẩm
hàm của người chết viết bằng phấn trắng".
Cũng có thể làm bằng cànht r dựng bên
phía đông linh sàng.
Trên minh tinh phải tính số chữ theo bốn chữ: Quỷ, khốc, linh, thính, đừng để chữ
cuối cùng rơi vào hai chữ quỷ và khốc e có tà ma trùng quỷ hoặc có thêm người chết.
Các cụ ta xưa, nhiều khi biết mình sắp chết thường tự viết lấy minh tinh. Cụ Phan
Thanh Giản trước khi tự sát đền nợ nước cũng đã viết minh tinh lấy. Cụ viết như sau:
"Hải nhai lão thư sinh tánh Phan chi cữu”
Nghĩa là:
"Linh cữu của học trò già nơi ven biển họ Phan”
Về minh tinh chính tay cụ Phan viết lấy, cụ không dùng hai chữ phủ quân. Đây
chính là sự nhũn nhặn khiêm tốn của các nhà nho ta xưa.
Mặc tang phục
Minh tinh đã lập rồi, mới đến phần chính của lễ thành phục để con cháu mặc tang
phục.
Các mũ áo, đồ tang đặt trước án thờ, nến hương nghi ngút. Con cháu và thân quyến
người chết cứ theo ngũ phục, nghĩa là năm độ xa gần quyến thuộc mà mặc đồ tang, rồi
quỳ lạy khóc lóc trước bàn thờ.
8
Đào Duy Anh, - Việt Nam Văn Hoá sử cương, trang 194
9
Tài liệu của Lãng Nhân trong “Giai thoại Làng Nho”.
