Toan Ánh 175
giáo vẫn có các vãi đi tụng kinh, niệm Phật hộ phúc và có nhà sư mặc áo cà sa, gõ mõ
đi theo cầu nguyện.
Nhiều đám tang của những gia đình phú quý, giữa đường có nhà trạm để nghỉ chân
và9 dể làm lễ đề chủ, tức là một lễ đặc biệt của những bậc sang trọng, thường mời một
vị hưu quan hoặc một tay văn tự tới làm lễ.
Lễ hạ huyệt
Đám tang đi từ nhà tới huyệt, hoặc nếu có lễ đề chủ thì từ trạm đình cữu tới huyệt.
Ngày nay, tại thành thị, sau khi đám tang khởi hành một quãng, tang gia thường
ngừng lại để cảm ơn những bạn bè đi đưa và mới những người này lên xe hơi, hoặc
quay lại vì đường đi bộ quá xa xôi.
Tới huyệt, tang gia làm lễ cúng thổ thần để xin phép an táng người chết. Rồi một
tuần tế, gọi là Tế hạ huyệt.
Cúng thổ thần xong là lễ hạ huyệt. Thầy điạ lý phân kim định hướng chờ giờ hạ
huyệt.
Huyệt đã lấp rồi, nếu người chết là Phật tử, các và vãi mỗi người cầm một nắm
hương tung kinh niệm Phật đi quanh một, rồi mỗi người cầm một hòn đất ném vào mộ
gọi là “dong nhan”.
Theo tục mới ngày nay, ảnh hưởng của Âu tây, đến mộ thường có điếu văn trước
khi lấp huyệt. Điếu văn đọc xong, các thân bằng cố hữu, mỗi người ném một nắm đất
hoặc một nhánh hoa xuống mộ, rồi các người khác ném theo. Sau đó các đô tùy lấp
mộ.
Mộ lấp xong, có hai chiếc biển phù phất áp hai bên nhà táng lúc đưa đám, được
cắm lên giữa đỉnh mộ.
Cùng trong lúc ấy, chiếc nhà táng được tang gia đem hoả thiêu, nhưng thường có
người cướp lấy từng mảnh mang về. Tục cũ tin rằng cướp được mảnh giấy nhà táng
thì “khước”.
Ngoài chiếc nhà táng bị cướp lúc đốt, bát cơm bông cũng bị người ta tranh nhau
cướp mang về cho các trẻ em ăn tin sẽ khỏi sài đẹn đau yếu.
Xin nói thêm là tại huyệt, đối với những đám tang sang trọng thường có dựng một
nhà trạm gọi là "trạm tế hạ huyệt", nơi cử hành lễ hạ huyệt.
Hạ huyệt xong, ở miền Nam có tục người nhà cắm hương ở các ngôi mộ chung
quanh, với ý nghĩa gây cảm tình với những người đã yên nghỉ trước ở nơi đây, cho
người chết.
Tế thành phần
Mộ đắp xong, con cháu vào qùy lạy làm lễ thành phần. Ở đây con cháu phải lễ bốn
lễ thay vì hai lễ như ở nhà.
“Tế thành phần” xong, con cháu ra về.
Thần chủ hoặc hồn bạch được rước lên linh xa. Một người trong hiếu chủ dẫn trước
linh xa trông về nhà mà khóc, còn những người khác theo sau.
Lễ phản khốc
Linh xa về đến nhà, thần chủ hoặc hồn bạch được rước vào linh toạ.
Rồi lễ phản khốc, tức khóc lại, được cử hành. Nếu lúc đi đưa đám có tế đề chủ, thì
bản văn tế đọc lúc trước giờ đây được hoá đi.
Có nhà không làm lễ phản khốc, con cháu vào lễ tạ bốn lễ yên vị. Xong rửa ráy
chân tay sạch sẽ đợi làm lễ ngu tế.
Tế ngu
Tế ngu cốt cầu cho hồn phách người chết được yên ổn nơi bên kia thế giới.
