Toan Ánh 27
"Nhớ ai như nhớ thuốc lào
Hễ chôn điếu xuống lại đào điếu lên"
Hút thuốc lào cũng có hại, nuốt khói thuốc lại càng có hại hơn. Tốt hơn hết là nên
bỏ cả thuốc lào, thuốc lá.
*
* *
Từ trên, các thức ăn chính và phụ của Việt Nam cũng như những thức ăn không
phải để dinh dưỡng đã được trình bày, nhưng ăn thì phải có uống, đã nói thức ăn thì
phải nói tới đồ uống.
Người ta có thể nhịn ăn được lâu ngày, nhưng chỉ có thể nhịn uống trong một thời
gian ngắn.
Đồ uống chính của người Việt Nam
Nước
Cũng như bất cứ dân tộc nào trên thế giới, đồ uống trước tiên là nước, rồi nước đó
được đem chế hoá thành các đồ uống khác.
Nước, ta thường dùng là nước lạnh sạch.
Ở nhà quê ta thường hứng nước mưa, đào giếng để lấy nước ăn và uống. Nước
uống cần lắng lọc và nấu sôi.
Nước mưa giữa trời được coi là rất thanh khiết. Ta thường dùng nước mưa này là
nước cúng, và khi khát người dân quê uống ngay nước mưa lạnh không qua một sự
đun nấu lọc lõi nào.
Người ta uống khi khát, cũng như sau mỗi bữa cơm, người ta uống nước để súc
miệng.
Ở những nơi gần sông, đầm hoặc hồ lớn, người ta dùng ngay nước sông, nước đầm
hoặc nước hồ. Nước này thường vẫn đục, muốn cho trong người ta lấy phèn chua mà
đánh. Chất phèn làm các chất bẩn trong nước lắng xuống đáy thùng và nước trở nên
trong.
Người nhà quê, gặp lúc khát, thấy nước lã là uống ngay; bất kể nước mưa, nước
giếng, nước sông hay nước hồ. Có lẽ vì cơ thể quen với nước dùng như vậy, nên dù có
uống thứ nước mà ta thấy rõ ràng là thiếu vệ sinh có thể gây bệnh tật, nhưng dân quê
vẫn cứ uống mà không thấy sao cả. Nói như vậy, không phải là ai cũng cứ uống nước
lã và thích uống nước lã. Thật ra, người ta uống nước lã vì không có nước khác.
Thường nước lã được đun sôi với chè, lá vối, là đùm đụp, gạo rang v.v.... làm nước
uống hàng ngày.
Nước chè tươi, chè xanh bỏ vào nước đun sôi là một thứ đồ uống rất thông dụng
và rất được mọi người ưa thích. Cũng thông dụng và cũng được ưa thích như chè tươi
còn có nước vối, nấu bằng lá vối phơi khô. Nếu chè tươi còn có vị thơm ngon có chất
tươi của lá, thì nước lá vối uống lại ngòn ngọt, và theo các cụ bảo là lại dễ tiêu.
Ta cũng còn uống nước chè hạt và chè hạt cũng rất thông dụng. chè hạt chính là
những nụ hoa cây chè hái đem phơi khô rồi pha với nước sôi để dùng. Cũng pha với
nước sôi như chè hạt còn có chè mạn, tức là chè vá búp cây tra được hái phơi khô rồi
đem ủ một thời gian.
Pha chè hạt cũng như chè mạn, người ta cho chè vào ấm, rồi đổ nước vào. Chất chè
sẽ ngấm ra nước.
Trong lúc pha chè, để nước có mùi thơm, người ta thường cho vào vài bông cúc, ít
nhị sen. Lúc uống mùi thơm bốc lên phưng phúc.
