Phong Tuc Tap Quan Viet Nam
Ở đây tôi xin trình bày về "Sự ngủ" của người Việt Nam.
Qua các chương trên, ta thấy rằng, người Việt Nam thường làm nhiều ngủ ít, làm
cho tới tận khuya mà sáng tinh mơ đã dậy. Gia dĩ ở đồng quê lại không có lệ ngủ trưa,
trừ các cụ già và các con trẻ.
Các cụ già trưa chỉ ngả lưng một lát, còn thật ngủ chỉ có các trẻ em.
Cách ngủ và lối ngủ, chắc dân nước nào cũng vậy, ngủ thì phải nằm mắt phải
nhắm, và phải ngủ ban đêm. Cũng có người "ngủ ngồi, ngủ đứng", nhưng đấy chỉ là
những người đang bận làm công việc gì rồi nhãng quên đi mà ngủ. Lúc buồn ngủ
không được đi ngủ, cứ tiếp tục mới có chuyện ngủ ngồi và ngủ đứng, nhưng rồi ngủ
gật là bừng tỉnh dậy. Ngủ ngồi và ngủ đứng là ngoài ý muốn của người ngủ.
Nhưng cũng có người chỉ ngủ ngồi mà không bao giờ ngủ nằm - tôi không nói
những người mắc bệnh tật không ngủ nằm được - những người chỉ ngủ ngồi đây là
những cư sĩ Phật Giáo theo môn phái khổ hạnh. Họ suốt đời ăn chay, và lúc ngủ, họ
ngồi trên ghế, hai tay bó gối mà ngủ.
Có người sẽ cho rằng, như vậy sao mà ngủ được, họ sẽ chỉ lơ mơ ngủ gà ngủ vịt,
nhưng sự thực những cư sĩ này tâm hồn thanh thản, họ ngủ ngồi là theo tôn giáo, khổ
hạnh thân xác chứ thực ra ngủ, họ vẫn ngủ say như mọi người ngủ nằm vậy.
*Nam nữ hữu biệt
Việt Nam ta chịu ảnh hưởng văn hoá Trung Hoa, nếp sống trong đạo đức, và lấy sự
nam nữ hữu biệt là một điều răn. Tiếng rằng sự hữu biệt của ta không khắt khe quá
như người Trung Hoa, vấn đề "nam nữ thụ thụ bất thân" ta không lấy làm quan trọng,
nhưng nam nữ, ngoại trừ vợ chồng, không bao giờ ngủ chung với nhau dù là anh em,
chị em ruột . Đàn ông có thể ngủ chung giường với đàn ông, đàn bà chung giường với
đàn bà, việc chung giường này người Âu Tây thường kỵ nhất là cùng đàn ông với
nhau.
Đàn ông ngủ chung giường với đàn ông, tại nước ta chỉ là một việc thường, và
cũng không hề bao giờ xảy ra một chuyện bất thường gì, như là những chuyện xảy ra
giữa người Âu với nhau.
Ngoài trường hợp vợ chồng ngủ chung với nhau, sự "nam nữ đồng sàng" tuyệt đối
cấm, tuy nhiên con cái còn nhỏ có thể ngủ chung với cha mẹ, hoặc cháu nhỏ ngủ
chung với ông bà được. Mẹ chỉ cho con trai ngủ với mình lúc con còn chưa hiểu gì,
cũng như trường hợp bà cho cháu trai ngủ chung vậy. Con trai hơi lớn, độ lên năm lên
bảy không được ngủ chung với mẹ nữa, phải ngủ riêng, hoặc với anh em trai hoặc ngủ
với bố.
Con gái ít ngủ với cha, trừ khi nào người cha cưng con lắm, nhưng cũng chỉ là
những trường hợp hạn hữu, và cũng chỉ trong khi đứa con gái mới độ lên năm, lên ba.
Ca da có câu:
"Con gái mười bảy chớ ngủ với cha,
Con trai mười ba đừng năm cùng với mẹ".
Chính vì sự "nam nữ hữu biệt", nên các phòng của con trai con gái cũng riêng hẳn.
* Xếp đặt các phòng ngủ
Ở thôn quê, thường ngôi nhà chính có ba hoặc năm gian, lại thêm hai chái. Gian
giữa là giường thờ gia tiên và trước giường là chỗ người cha tiếp khách. Hai gian bên
có thể dùng làm nơi ngủ cho các ông bà già hoặc trẻ em. Những cặp vợ chồng không
bao giờ ngủ cạnh gian nhà thờ. Họ phải có phòng riêng. Đây chính là sự kính trọng đối
với tổ tiên và cũng là để tránh sự ô uế cho nơi thờ phụng.
Các kiểu nhà của ta xưa, nhà chính hay ở hướng Nam, các buồng con trai ở phía
Tây gọi là Tây phòng, con gái ở phía Đông gọi là Đông phòng. Trong trường hợp nhà
