Tôi sẽ đưa ra một ví dụ khác. Giả sử mọi người đang hào hứng về cổ phiếu
công nghệ vì lý do gì đó và bắt đầu mua chúng. Quỹ nào sẽ có hiệu suất tốt
nhất vào quý tiếp theo, khi mà cả bà bán rau cũng quyết định sẽ đầu tư tiền
của họ vào đâu? − vào quỹ công nghệ chứ đâu. Quỹ nào sắp có dòng vốn
mạnh nhất vào quý tiếp theo? – quỹ công nghệ. Họ sẽ mua cổ phiếu nào? –
tất nhiên không phải cổ phiếu hàng không, mà là cổ phiếu công nghệ. Vì
vậy, các quỹ công nghệ sẽ tăng lên hơn nữa. Vì vậy họ sẽ có hiệu suất tốt
hơn, v.v…Bạn có tất cả các thành phần tạo nên một xu thế. Một lần nữa,
đây không phải là hành vi giá, thứ phù hợp với giả định bước đi ngẫu
nhiên.
Bạn đã nhìn thấy ngày càng nhiều mô hình này vào đợt tăng giá gần đây
trong thị trường chứng khoán Mỹ. Xu thế tăng tràn lan được thúc đẩy bởi
các nguồn vốn ổn định vào những quỹ tương tự cùng mua các cổ phiếu
giống nhau, khiến giá trị các cổ phiếu tăng đến mức lố bịch chưa từng có
trong lịch sử. Có cổ phiếu trị giá chỉ 20 triệu đô-la – một hệ thống website
của ai đó – được giao dịch ở mức 1 tỷ đô-la, hoặc nhiều hơn nữa. Giá trị
của chúng có thực sự như thế không? Rốt cuộc tôi không muốn là người
nói không, vì người ta đang có giao dịch như vậy − nhưng cuối cùng tôi
nghĩ bạn sắp sửa thấy chuyện tương tự với cổ phiếu RCA trong sự bùng nổ
của truyền thông: vút lên tận mây xanh và sau đó sụp đổ.
Nếu những công ty làm tốt công việc của họ, mỗi công ty đều kết nối với
tất cả các khách hàng, họ sẽ cắt khoản lợi nhuận của ai đó tới điểm rất ít
công ty có thể làm ra nhiều tiền nữa. Nếu cầm một tờ New Yorker lên, bạn
có thể thấy khoảng 20 quảng cáo về các nhà bán sách trên Internet. Đó là ví
dụ điển hình của việc cạnh tranh hoàn hảo trong ngành. Cũng có một số
trường hợp ngoại lệ vì có những thương hiệu tốt và một số người làm công
việc của họ tốt hơn so với những người khác, nhưng liệu các cấu trúc công
ty có giúp gì cho việc định giá đó không, khi mà định giá trong ngành này
rất kỳ lạ? Tôi nghi ngờ điều đó.
