Dần dần, chúng tôi cũng đến được Pháp. Ở đó có người của họ ra đón. Sau
màn chào hỏi, trước hết chúng tôi trình bày nguyện vọng rằng, đoàn chúng
tôi người đông mà đồ đạc cũng nhiều, nên mong họ sắp xếp sao cho đoàn
tùy tùng được ở gần với các quan trên cho tiện. Nói như thế có nghĩa là
trưởng đoàn lo không quản lý được và muốn cả đoàn ở gần đấy thôi. Nghe
thấy thế họ đồng ý ngay và hỏi xem chúng tôi có bao nhiêu người. Khi biết
có khoảng hơn 30 người, họ bảo: “Chỉ có từng ấy người thì xin các vị chia
giúp làm 10 hay 20 nhóm và cùng vào nghỉ trong một khách sạn!”.
Nghe câu trả lời đó, chúng tôi chưa kịp hiểu ra sao thì họ đã dẫn đến một
khách sạn. Đó là một khu nhà lớn tên là Hotel du Louvre, ở ngoài hoàng
cung Paris, cao 5 tầng với khoảng 600 phòng, hơn 500 người phục vụ, có
thể đón tiếp hơn một ngàn khách. Thế nên, đoàn sứ tiết của Nhật có ở đâu,
người ta cũng không biết. Tôi lo lắng, nhất là phải làm sao khỏi bị lạc trong
hành lang khách sạn. Từ các phòng luôn tỏa ra một làn không khí ấm áp mà
không cần phải dùng lò sưởi hay hơi nước. Vô số đèn chạy bằng ga chiếu
sáng cho hành lang và các phòng, nên xung quanh lúc nào cũng sáng như
ban ngày, không biết lúc nào mặt trời lặn.
Trong phòng ăn bày toàn sơn hào hải vị, ngon đến mức dù có ghét châu Âu
chăng nữa, chắc chắn miệng và dạ dày cũng không có lý do gì để bài trừ
họ. Mọi người đều mừng rỡ thưởng thức các món ăn. Nhưng như thế thì
những thứ mang từ Nhật sang không biết dùng vào việc gì. Không thể để
đèn cầy ở hành lang, cũng không thể nấu cơm ở trong nhà bếp của họ được.
Cuối cùng, chúng tôi phải mang hết những đồ lặt vặt, trước hết là gạo, đem
cho người phục vụ tên là Lambert (?) làm cậu ta ngạc nhiên, không hiểu ra
làm sao.
Một chuyện nực cười trong chuyến chu du
Tình hình đại khái là như thế. Những thất bại của chúng tôi nhiều vô số,
không biết đâu mà kể cho hết. Ví như chuyện nhầm từ “cigar”với từ
