Chủ chiến hay chủ hòa thì các cậu cứ tự mà làm. Còn tớ ấy à, chiến tranh
mà nổ ra là tớ chạy khỏi đây ngay tức khắc!”. Tôi đã có lần nói thế và làm
cậu Katō tức điên người.
Từ chối khoản chu cấp ăn ở trong thành
Sau đó, một hôm, viên chức dịch loại xoàng xoàng của Bộ phận chuyên
trách ngoại giao đến và bảo:
- Fukuzawa này, nếu có sự vụ gì ông sẽ dẫn theo bao nhiêu Kerai?
- Ông hỏi Kerai làm gì vậy?
- À không, ngộ nhỡ khi có sự biến Mạc phủ sẽ lo chuyện ăn ở cho những
người tập trung trong thành, nên chúng tôi đang phải điều tra xem có bao
nhiêu người đây!
- Thế à? Phúc đức quá! Phúc đức quá! Nhưng tôi không phải Kerai, cũng
chẳng phải là ông chủ. Về phần của Fukuzawa, xin ông cứ bỏ đi! Chiến
tranh bắt đầu mà lại vào trong thành và hàng ngày nhận khẩu phần ăn thì
làm sao chịu nổi? Khi thấy chiến tranh sắp nổ ra, tôi sẽ đi lánh nạn ngay.
Còn khẩu phần của tôi coi như không cần đi!
Tôi cười sảng khoái và uống trà tiếp. Thường ra Mạc phủ không buông tha
những kẻ dám chống lại hay ăn nói ngỗ ngược với người của họ như tôi.
Chỉ cần một nhát gươm là đầu lìa khỏi cổ, nhưng khi đó đã vào những năm
tan rã của Mạc phủ, nên họ cũng không còn nhiệt khí đâu mà khiêu chiến
đến thế nữa.
Thoái thác thực hiện mệnh lệnh của Mạc phủ
Trước đó, khi tướng quân Tokugawa Yoshinobu về Edo đã xuất hiện nhiều
viên chức đứng ra thực hiện một việc mà người ta gọi là “Cải cách chính
trị”. Thật là nực cười. Người thì được lệnh lên phủ Niigata, người thì thành
