ngoài lại thế kia. Có lẽ vì vậy, cả tôi và trường tư thục của tôi đều kinh qua
bao khói lửa mà không gặp mối nguy nan nào.
Chính phủ mới cho vời vào
Đến lúc cuộc cải cách chính trị diễn ra, quyền lực về tay Thiên hoàng thì
Chính phủ lâm thời được thành lập, đặt tại Ōsaka và ban hành mệnh lệnh.
Mệnh lệnh đầu tiên là cho gọi ba người: Kanda Takahira (Thần-Điền Hiếu-
Bình) , Yanagawa Shunsan (Liễu-Hà Xuân-Tam) và tôi. Anh Yanagawa
không thích đi Ōsaka, nên mặc dù đồng ý theo lời đề nghị của Chính phủ,
nhưng với điều kiện là sẽ ở Edo. Còn anh Kanda đáp ứng ngay yêu cầu và
đi Ōsaka. Tôi không làm như anh Yanagawa hay anh Kanda mà cáo bệnh
không đi.
Sau đó, Chính phủ lâm thời chuyển từ Ōsaka lên Edo và lại cho gọi. Lần
này, tôi cũng vẫn từ chối. Thế nên, có một lần anh Kanda đến để thuyết
phục. Tôi bảo với anh rằng: “Không hiểu anh nghĩ thế nào, chứ việc xuất
xử, tiến thoái của mỗi người chẳng phải là xuất phát từ nhiệt huyết của
người ta hay sao? Chẳng phải trên đời này ai cũng muốn thế sao? Tôi cho
rằng, việc anh ra hợp tác với chính quyền mới là đúng với ý nguyện của
anh. Tôi hoàn toàn đồng ý. Nhưng tôi không ưa chính quyền mới, nên
không ra hợp tác. Đấy là sự lựa chọn của tôi. Nghĩa là cũng như anh, tôi có
quyền làm theo ý nguyện của mình. Tôi không phản đối việc tiến thoái của
anh, anh cũng đừng phản đối tôi. Đáng lý ra anh phải đến khen tôi khéo ở
ẩn chứ. Đã chẳng động viên nhau được một câu, lại còn đến lôi tôi đi nữa.
Thế mà cũng gọi là bạn được sao?”.
Vì vốn thân thiết, nên tôi không giữ ý gì cả, mà nói thẳng ra những điều
mình nghĩ.
Nếu khen trí thức thì cũng phải khen cả người hàng đậu
