trước các quốc gia phương Tây. Sức mạnh của bất kỳ một quốc gia nào
cũng sẽ bắt nguồn từ giáo dục, nhưng phương pháp giáo dục của phương
Đông và phương Tây lại khác nhau. Phương Đông nặng về tư tưởng Nho
giáo, còn phương Tây thiên về chủ nghĩa văn minh.
Nếu so sánh như vậy thì phương Đông thiếu hai điểm. Về mặt hữu hình,
thiếu các khoa học tự nhiên, và về mặt vô hình thiếu tinh thần độc lập.
Chính trị gia thì trị nước, doanh nhân thì tiến hành các hoạt động sản xuất,
kinh doanh, người dân phải có tinh thần yêu nước, gia đình phải đoàn tụ,
chan hòa hạnh phúc. Nếu tìm về cội nguồn sẽ hiểu nguyên do tại đâu. Ví dụ
một cách gần gũi, dễ hiểu là phạm vi một quốc gia, mà xa xôi hơn là phạm
vi toàn nhân loại. Toàn thể loài người và vạn vật ở đâu cũng không thể
thiếu được các tri thức về khoa học tự nhiên, ở đâu cũng không thể thiếu
tinh thần độc lập. Nhưng điều quan trọng đó lại quá bị coi thường ở Nhật
Bản. Vì thế, không thể mở cửa để sánh vai với các cường quốc phương Tây
được. Tôi tin tưởng một cách sâu sắc, đó là do lỗi của nền giáo dục Hán
học.
Trong hoàn cảnh hiện nay, không đủ kinh phí, không thể xây dựng những
khoa học chuyên ngành, nhưng trong điều kiện có thể, chúng tôi quyết định
theo phương châm giáo dục dạy chủ yếu về các khoa học tự nhiên. Bên
cạnh đó, về mặt đạo đức thì đề cao tư tưởng độc lập. Từ sớm đến chiều,
trong bất cứ câu chuyện nào, chúng tôi cũng đều nói về sự cần thiết hoặc
tiến hành các bài giảng, viết sách chỉ dẫn về phương châm đó.
Chúng tôi đã cố công mày mò và nỗ lực thực hiện chủ trương đề ra, nên
niềm tin của các học sinh đối với Hán học nhạt dần đi. Khi được nghe kể,
hiện nay các học sinh cũ của trường đang tích cực hoạt động bên ngoài xã
hội, mặc dù ở cương vị công tác nào họ vẫn không rời xa các tri thức về
khoa học tự nhiên, giữ gìn phẩm cách cao thượng và tinh thần độc lập. Đối
với tôi, đó là niềm vui lớn lao nhất trong những năm về già.
Một mình đối địch với cả nền Hán học trong nước
