Thế nhưng, sự thực thì đối với chính phủ tôi không có thù hận gì. Tôi cũng
không nghĩ ai trong các vị quan chức là người xấu. Nếu vẫn còn ở trong
chế độ đẳng cấp thời phong kiến, không biết còn u tối thế nào. Hôm nay
được sống bình an những ngày dài của tuổi thọ chính là thứ được rất lớn
trong luật pháp của chính phủ Minh Trị, mà tôi rất lấy làm mừng.
Báo Jiji shimpō
Sau đó, vào năm Minh Trị thứ mười lăm (1882-ND), tôi cho phát hành tờ
báo có tên gọi Jiji shimpō (Thời-sự tân-báo). Đúng vào sau chính biến năm
Minh Trị thứ mười bốn, những người có tư tưởng tiến bộ của trường Keiō-
gijuku đến nhà tha thiết khuyên tôi phát hành tờ báo đó. Bản thân tôi tự
mình nghĩ cũng thấy tình hình thế sự dần đổi thay, cả chính trị và kinh tế
đang giữa lúc biến chuyển ngày đêm. Chiến tuyến giữa những người ủng
hộ và những người đối lập với tôi cũng đã hình thành, nên chắc chắn tranh
luận sẽ sôi nổi.
Tôi tạm gác việc phán xét trong cuộc chính biến năm trước ai đúng, ai sai
và đã từng tranh luận về sự khác nhau của hai chủ trương. Nếu xảy ra tranh
luận về mặt chính trị thì nhất định cũng phải có điều đó ở trong kinh tế. Từ
nay, vấn đề sẽ càng trở nên quyết liệt. Điều cần thiết trong lúc này là không
được thiên lệch, không nghiêng về đảng phái nào. Ngoài miệng thì nói
không thiên lệch, không đảng phái mà trong tâm lại có sự nghiêng ngả và
lụy đến cả lợi hại của bản thân thì không thể lập luận một cách công bình
được. Và tôi nghĩ, bây giờ trên khắp cả nước, người độc lập làm sinh kế, có
ít nhiều chữ nghĩa mà bản thân không có tham vọng chính trị, kinh tế,
giống như một nhân vật siêu nhiên, dù có bị coi là buồn cười đi chăng nữa,
từ trong tâm tôi cũng tự nhận thấy ngoài mình ra, người thích ứng được
điều đó rất ít. Cuối cùng tôi đã quyết tâm bắt tay vào công việc mới, đó là
tờ báo Jiji shimpō.
Mở tòa báo đồng thời cũng chuẩn bị tinh thần phải đóng cửa
