trường. Chúng tôi thường mua mang về, uống xong và giữ luôn bầu rượu
lại. Bao nhiêu chiếc cũng không trả mà để điều chế thuốc. Người hàng rượu
lấy làm lạ mới dò hỏi anh nô của trường thì được trả lời rằng: Các cậu học
trò cần bầu đựng hơn là rượu bên trong! Nghe thấy thế, người hàng rượu
càng ngạc nhiên hơn. Từ đó, dù có gọi thế nào, họ cũng không mang đến
cho nữa, làm chúng tôi rất bí.
Sao sách nguyên bản của ông Kuroda
Lại có chuyện về ông Kuroda Mino-no Kami (Hắc-Điền Mỹ-Nồng-thủ),
người đứng đầu tiểu quốc vùng Chikuzen (Trúc-Tiền) , chính là ông của
ngài Kuroda thuộc tầng lớp Hoa tộc bây giờ. Thầy Ogata Kōan vốn hay đi
lại nhà ông chữa bệnh, nhưng tất nhiên không phải đi xuống tận Chikuzen
hay lên Edo mà chỉ ở Ōsaka và thăm khám cho ông mà thôi. Bởi vậy, khi
ông Kuroda đi công cán lên Edo hay trên đường về sẽ ghé qua Ōsaka và
thầy sẽ đến khu Kurayashiki của Chikuzen ở Naka-no shima (Trung--Đảo)
để vấn an sức khỏe.
Có lần tôi nhớ là khoảng năm Ansei thứ ba hoặc thứ tư (1856-1857) gì đó,
ông Kuroda đến Ōsaka và như mọi lần thầy Ogata đi Naka-no shima thăm
bệnh. Về đến nhà thầy cho gọi tôi lên. Thầy đưa cho xem một cuốn sách và
bảo: “Hôm nay ta đến Kurayashiki của Chikuzen. Ông Kuroda có cuốn
sách đưa cho ta xem, nên ta mượn về đây!”. Xem ra thì thấy đó là
Wonderwelt (?) , cuốn sách vật lý mới nhất viết bằng tiếng Anh và đã được
dịch ra tiếng Hà Lan. Trong sách toàn những điều mới mẻ và đặc biệt là
viết về điện năng rất tỉ mỉ.
Kiến thức của những người như tôi về điện năng khi còn ở Ōsaka thì cũng
không hơn những điều viết loáng thoáng trong sách của các trường học Hà
Lan. Nhưng cuốn sách mới được đem về theo tàu này được viết dựa trên cở
sở lý thuyết về điện năng của Michael Faraday, một nhà khoa học vĩ đại của
nước Anh. Trong cuốn đó có viết rõ về phương pháp làm pin điện. Thật là
một thứ quý hiếm làm tôi ngạc nhiên vô cùng. Chỉ nhìn qua là đã bị hút hồn
