PHỤC SINH - Trang 136

tài năng của bản thân mình lại vụt hiện lên trong trí óc. - Ồ, cũng chẳng
sao, miễn là được hít thở tự do ít lâu. Đầu tiên hãy sang Constantinopol, rồi
đi Rome, cất thoát cho sớm cái việc làm bồi thẩm nầy. Và phải thu xếp
xong xuôi công việc kia với trạng sư đã".
Và bỗng nhiên người bị cáo có đôi mắt đen hơi hiêng hiếng ấy lại hiện lên
hết sức rõ rệt trong trí tưởng tượng của chàng. Mà tiếng khóc của nàng tiếp
theo lời cuối cùng của các bị cáo mới thảm thiết làm sao? Chàng vội dập tắt
điếu thuốc cháy gần hết, miết nó xuống chiếc gạt tàn, châm một điếu khác
và đi đi, lại lại trong phòng.
Những phút chung sống với nàng lần lượt hiện ra trong tâm trí. Chàng nhớ
lại buổi gặp gỡ cuối cùng cơn thèm khát đầy thú tính ngự trị trong con
người chàng hôm ấy và tâm trạng chán chường khi lòng dục đã được thoả
mãn. Chàng nhớ lại bộ áo trắng muốt với dải thắt lưng màu lam, nhớ lại
buổi lễ đêm nào. "Đêm hôm ấy, đúng là ta đã yêu nàng, thực sự yêu nàng,
một tình yêu trinh bạch, đẹp đẽ. Ta còn yêu nàng từ trước đấy nữa, ta yêu
nàng biết bao, dạo mới đến nhà các cô lần đầu, lúc làm luận án".
Và chàng nhớ lại con người mình trong dĩ vãng. Chàng như lại ngửi thấy
cái hương vị tươi mát, trẻ trung, tràn đẩy nhựa sống, và chàng thấy lòng
buồn tê tái.
Con người dĩ vãng và con người hiện tại của chàng khác nhau xa quá: cái
khác đó nếu không lớn hơn thì cũng bằng cái khác giữa Katiusa trong buổi
lễ đêm ở nhà thờ với ả gái điếm đã cùng người lái buôn chè chén say sưa và
đã bị đem xử trước toà sáng nay. Hồi ấy, chàng là một con người phấn khởi,
tự do, trước mặt đầy những khả năng vô tận, - bây giờ, chàng cảm thấy
mình bị giam chặt trong chiếc cạm của cuộc đời ngu muội, trống rỗng, vô
tích sự, nhỏ nhen, không thấy có một lối nào thoát được; nhất là chính
chàng cũng chẳng muốn thoát ra.
Chàng nhớ rằng ngày xưa, chàng đã từng hãnh diện về tính trung thực của
mình, chàng đã từng dặt cho mình một nguyên tắc là luôn luôn nói thật, và
thực tế chàng đã là người trung thực, thế mà bây giờ chàng ngập mình
trong dốitrá, một kiểu dối trá ghê rợn nhất, một kiểu dối trá được tất cả mọi
người chung quanh coi là chân thật.