PHỤC SINH - Trang 138

Korsagin, mụ Sofia Vaxilievna, cô Mitxi và Korney lại có sự chán ghét đối
với chính bản thân mình. Mà kể cũng lạ, khi nhận ra tính cách hèn hạ của
mình, chàng cảm thấy một cái gì vừa đau xót, nhưng cũng vừa vui sướng,
thanh thản.
Trong đời Nekhliudov, cái việc mà chàng gọi là "gột rửa tâm hồn" đã xảy ra
nhiều lần. Gột rửa tâm hồn là tiếng chàng gọi tâm trạng mình, khi sau một
thời gian có thể rất dài, nhận ra rằng cuộc sống nội tâm đã trì trệ hoặc có
khi đã bế tắc, chàng quyết định quét dọn tất cả những rác rưởi đã ứ lại trong
tâm hồn, gây nên tình trạng bế tắc ấy.
Sau mỗi lần thức tỉnh như vậy, bao giờ Nekhliudov cũng đề ra cho mình
những nguyên tắc mà chàng nguyện giữ suốt đời: chàng viết nhật ký và bắt
đầu một cuộc sống mới, một cuộc sống mà chàng hy vọng không bao giờ
còn thay đổi nữa; - "mở một trang mới", chàng tự nhủ như thế. Nhưng lần
nào sức quyến rũ của cuộc đời cũng lại lôi cuốn được chàng; chàng lại sa
ngã mà không biết, và nhiều khi, lần sa ngã nầy còn đến mức đốn mạt hơn
cả lần trước.
Chàng đã gột rửa và đã vùng lên như thế mấy lần rồi; lần đầu tiên vào dạo
hè, lúc chàng đến ở nhà các cô.
Đó là lần giác ngộ sâu sắc nhất, hào hứng nhất và cũng có ảnh hưởng khá
lâu. Rồi lại một cuộc thức tỉnh như thế nữa hồi chiến tranh nổ ra, lúc chàng
từ bỏ chức vụ chính quyền xin nhập ngũ, sẵn sàng hy sinh cả tính mạng
mình.
Nhưng lần đó chỉ được một thời gian rất ngắn là rác rưởi lại ứ đầy. Và lần
thức tỉnh thứ ba là lúc chàng thoái ngũ, ra nước ngoài, bước vào hội hoạ.
Từ bấy đến nay là cả một thời kỳ dài không gột rửa và vì thế, chưa bao giờ
chàng gặp phải tình trạng bẩn thỉu thế nầy, chưa bao giờ chàng thấy sự đòi
hỏi của lương tâm lại trái ngược với cách thức chàng đương sống đến mức
độ nầy, chàng thấy kinh sợ khi nhận ra sự cách biệt đó.
Thời gian lâu quá, rác rưởi ùn lên quá nhiều đến nỗi thoạt đầu chàng không
còn chút hy vọng nào quét dọn nổi. "Mày chẳng đã thử gắng làm cho mày
trở nên hoàn thiện, đã thử cải tạo mày đấy ư, thế mà rút cục có ăn thua gì
đâu, - tiếng nói của cám dỗ cất lên trong lòng chàng, - mày còn định thử lại