PHỤC SINH - Trang 305

ta là thợ xây bếp lò. Ông lão luôn luôn nhíu đôi lông mày lại cố gắng chăm
chú lắng nghe và lần lượt truyền đạt lại những lời nói của chàng theo cách
riêng của mình.
Cũng hiểu nhanh không kém, còn có một ông già khác, béo phục phịch, râu
bạc trắng, hai con mắt long lanh, linh lợi; ông cụ không bỏ lỡ một dịp nào
để chêm vào những nhận xét mỉa mai, trào phúng mà ông ta ra vẻ rất lấy
làm hãnh diện xem chừng thì anh cựu binh đáng lý ra cũng có thể hiểu
được nếu anh ta không bị cái đời lính tráng đã làm cho đần độn đi và nếu
anh không bị hãm trong những lề thói ngôn ngữ vô nghĩa lý của nhà binh.
Trong tất cả các đám thính giả, người tỏ độ nghiêm túc hơn cả đối với công
việc nầy là một người nông dân cao lớn giọng nói trầm trầm, mũi dài, râu
ngắn, mình bận một chiếc áo lông Thổ Nhĩ Kỳ sạch sẽ và chân đi đôi giầy
cổ mới. Bác ta hiểu hết cả và chỉ nói khi cần phải nói. Còn hai cụ già nữa,
một người là ông cụ móm mà buổi họp hôm qua đã cương quyết phản đối
tất cả những lời đề xuất của Nekhliudov, còn người thứ hai là ông già thọt
chân, cao lớn, tóc bạc phơ, gương mặt phúc hậu, cẳng chân gầy guộc bó
chặt trong những dải xà cạp bằng vải trắng. Cả hai người hoạ hoằn lắm mới
thốt một hai lời nhưng chăm chú lắng nghe.
Trước hết, Nekhliudov nói rõ quan điểm của mình về quyền sở hữu ruộng
đất:
- Theo ý tôi, - chàng nói, - thì người ta không ai có quyền bán; quyền mua
ruộng đất, bởi vì chừng nào còn có thể làm được điều đó, thì những người
có tiền của sẽ tậu hết ruộng đất, và như vậy họ sẽ bức được những ai không
có ruộng đất mà muốn được quyền cày cấy phải nộp trả tiền mới được đứng
trên mảnh đất - chàng dùng luận chứng của Spencer nói thêm.
- Chỉ còn có cách chắp cánh vào mà bay đi thôi, - ông già râu bạc có cặp
mắt ranh mãnh ngắt lời.
- Đúng thế đấy, - người có cái mũi dài và giọng trầm nói.
- Hoàn toàn đúng! - Anh cựu binh nói.
- Một người đàn bà cắt một ít cỏ cho con bò cái cũng bị người bị người ta
tóm ngay bỏ tù, - ông lão thọt chân nói.
- Ruộng nương của chúng tôi ở cách xa làng hơn năm dặm, còn thuê thêm