PHỤC SINH - Trang 306

thì đừng có hòng; họ đòi giá cao quá đến nỗi chẳng bao giờ chúng tôi gỡ lại
đủ vốn. Người ta vắt kiệt sức chúng tôi như đánh thừng đánh chão không
bằng tệ hơn cả chế độ tô lao dịch.
- Tôi cũng nghĩ như các người, - Nekhliudov nói, - và tôi coi việc chiếm
hữu ruộng đất là một tội ác. Bởi vậy, tôi muốn đem nó trao lại cho các
người.
- Được đấy! Việc đó hay đấy! - ông cụ có chòm râu dài như râu tượng
Môidơ nói; rõ ràng cụ tưởng Nekhliudov muốn đem cho thuê đất.
- Tôi về đây là vì việc đó, tôi không muốn có ruộng đất nữa, có điều là
cũng phải nghĩ xem dứt khoát bỏ ruộng đất bằng cách nào cho thoả đáng.
- Ngài cứ việc đem nó cho nông dân chúng tôi thế là xong! - ông lão móm
hay cáu kỷnh nói.
Nghe những lời đó, thoạt tiên Nekhliudov hơi bối rối vì chàng cảm thấy
trong đó có sự ngờ vực những ý định chân thành của mình, nhưng chàng
trấn tĩnh được ngay và lợi dụng ngay điều nhận xét để nói hết những gì cần
phải nói.
- Tôi sung sướng được đem cho ruộng đất đi, nhưng cho ai và cho như thế
nào? - Chàng nói tiếp, - cho người nông dân nào? Tại sao lại cho nông dân
xã ta mà lại không cho nông dân xã Deminxkoie (một làng bên cạnh, ruộng
chỉ có một khoảnh xơ xác).
Mọi người im lặng, chỉ có một mình anh cựu binh nói:
- Hoàn toàn đúng.
- Nầy! - Nekhliudov nói tiếp, - các người hãy cho tôi biết: nếu Sa hoàng ra
lệnh lấy lại đất đai của địa chủ và đem chia cho nông dân thì các người sẽ
làm thế nào?
- Có tin đồn thế à? - Vẫn ông già ấy hỏi.
- Không. Sa hoàng không có lệnh gì cả, đó là tôi ví dụ thế thôi: giả sử Sa
hoàng ra lệnh lấy lại ruộng đất của địa chủ và đem chia cho nông dân thì
các người sẽ làm thế nào?
- Chúng tôi sẽ làm thế nào ư? Chúng tôi sẽ chia đều cho tất cả mọi người,
nông dân cũng như trang chủ! - ông thợ xây bếp lò vừa nói, vừa nhíu đôi
lông mày lại.