PHỤC SINH - Trang 309

ruộng tốt phải trả cho người không có ruộng một số tiền ngang với giá trị
ruộng của mình. - Nekhliudov tự trả lời câu hỏi của mình. - Nhưng vì rằng
thật khó mà xác định được xem ai phải trả tiền cho ai, thế mà đằng nào ta
cũng phải thu một số tiền để chi vào những việc cần thiết của hàng xã, cho
nên ta phải làm thế nầy: người được ruộng đóng cho xã một số tiền ngang
với giá trị lô đất của mình. Như thế sẽ công bằng với tất cả mọi người.
- Anh muốn có ruộng à? Hãy trả một số tiền, ruộng tốt thì trả nhiều, ruộng
xấu thì trả ít. Nếu anh không muốn có ruộng thì không trả gì cả, còn tiền
đóng góp để chi tiêu các khoán của hàng xã thì những người có ruộng sẽ
phải đóng cho anh.
- Đúng đấy! Ai có ruộng đất tốt sẽ trả nhiều hơn, - ông cụ thợ xây bếp lò
vừa nổi vừa nhíu đôi lông mày lại.
- Cái anh chàng Georges nầy đầu óc ghê thật! - ông già tốt lão có bộ râu
xoắn ốc nói.
- Miễn là tiền thuê đất phải nhè nhẹ vừa sức người thuê. - Người nông dân
cao lớn có giọng trầm trầm nói, bác ta ra vẻ nhìn thấy trước được câu
chuyện Nekhliudov sẽ đưa đến vấn đề gì.
- Tiền thuê phải tính thế nào cho không nặng quá, cũng không nhẹ quá…
Nếu nặng quá, người ta sẽ khó mà trả được và sẽ lỗ vốn; nếu nhẹ quá, sẽ
sinh ra chuyện tậu ruộng lẫn nhau, sẽ có chuyện buôn bán đất. Đó, cái mà
tôi muốn thiết lập ở làng ta là như thế.
- Công trình hợp lý và đúng đấy. Được Hay lắm. - Mọi người cùng nói.
- Đầu óc ghê thật! - ông già râu xoắn ốc nhắc lại.
- Cái anh chàng Georges nầy: Điều anh nghĩ ra thật là thần tình.
- Thế nếu tôi cũng muốn được ruộng đất thì sao? - Viên quản lý mỉm cười
nói.
Nếu có mảnh đất nào chưa ai làm thì anh lấy mà cày cấy? - Nekhliudov trả
lời.
- Anh cần gì ruộng đất? Cứ thế nầy anh đã no nê chán ra rồi? - ông già có
đôi mắt cười ranh mãnh nói.
Đến đó, cuộc thảo luận kết thúc.
Nekhliudov nhắc lại một lần cuối cùng ý kiến của mình nhưng không yêu