Lev Tolstoy
PHỤC SINH
Dịch giả : Vũ Đình Phòng, Phùng Uông
Chương 85
- Phải, đối với đám thanh niên giam cầm riêng mỗi người một xà lim như
vậy là ghê rợn, - người dì lắc đầu và cũng cầm lấy một điếu thuốc châm lửa
hút.
- Tôi nghĩ rằng nó ghê rợn với tất cả mọi người, - Nekhliudov trả lời.
- Không, không phải đối với tất cả mọi người, - người dì trả lời. - Đối với
những nhà cách mạng chân chính thì, theo như lời người ta bảo tôi, ở tù là
nghỉ ngơi, là tĩnh dưỡng. Đối với ai bị bọn cảnh sát truy lùng, thì cuộc sống
luôn luôn bị đe doạ, đẩy lo lắng và thiếu thốn, đầy sợ hãi, sợ hãi cho mình,
cho người khác, cho sự nghiệp. Một khi bị bắt thì hết cả những thứ đó, trên
vai không còn có trách nhiệm gì nữa: anh hãy ngồi đây và nghỉ ngơi. Nhiều
người nói với tôi rằng: khi bị bắt họ thấy vui mừng thực sự. Nhưng đối với
những thanh niên, những người vô tội bắt đầu bao giờ chúng cũng bắt
những người vô tội như cháu Lydia - thì lần va chạm đầu tiên thực là khủng
khiếp. Không phải vì bị tước mất tự do, vì bị ngược đãi, vì bị không khí hôi
hám, vì ăn uống khổ sở hay vì mất hết mọi thứ nói chung, tất cả những cái
đó không đáng kể. Ngay cả như có bị thiếu thốn nặng nề gấp hơn hai lần đi
nữa, vẫn có thể dễ dàng chịu đựng được nếu như không phải chịu cái va
chạm về tinh thần khi mới bị bắt lần đầu.
Bà đã cảm thấy thế bao giờ chưa?
- Tôi ấy à? Tôi đã bị ngồi tù hai lần, - người dì Lydia vừa nói vừa mỉm
cười, nụ cười buồn và dịu dàng. - Lần thứ nhất, tôi bị bắt oan. Năm ấy tôi
hăm hai tuổi, đã có một cháu nhỏ và đang có mang. Dù bị mất tự do, dù
phải xa con, xa chồng, cực khổ đến đâu, tất cả những nỗi khổ đó có thấm
vào đâu so với cảm giác khi thấy rõ mình không còn là con người nữa, mà
chỉ là một con vật. Tôi muốn có đôi lời từ biệt với đứa con gái nhỏ, họ ra
lệnh bắt tôi lên xe. Tôi hỏi xem người ta đưa tôi đi đâu, họ trả lời đến đấy
thì khắc biết. Tôi hỏi xem tôi bị kết tội gì, họ không trả lời. Hỏi cung xong,
