PHỤC SINH - Trang 394

nào? - Bogatirev nói oang oang.
- Mình cảm thấy bị thôi miên đấy. - Nekhliudov nói.
Thôi miên à? - Bogatirev nhắc lại và phá ra cười. - Cậu không muốn ăn gì
cả à?… Thôi tuỳ ý. - Anh ta cầm khăn mặt lau bộ ria. - Thế cậu đi thăm
ông Toporov chứ? Nếu ông ta không bằng lòng giúp thì đưa lá sớ cho mình,
ngay ngày mai, mình sẽ đệ lên, - và mồm oang oang như vậy anh ta đứng
dậy, khoát tay làm dấu, cũng tự nhiên như anh ta lau mồm, đeo kiếm vây. -
Và bây giờ thì tạm biệt, mình phải đi đây.
Ta cùng đi, Nekhliudov vừa nói vừa siết chặt bàn tay to, khỏe của
Bogatirev, và chàng chia tay bạn trên bậc thềm. Bao giờ cũng thế, mỗi lần
chia tay với Bogatirev, chàng cũng có cái cảm giác khoan khoái như thấy
có cái gì lành mạnh, hồn nhiên, tươi mát.
Tuy chẳng có hy vọng gì với việc đến thăm Toporov, nhân vật có quyền
định đoạt vụ án các tín đồ tông phái, Nekhliudov vẫn cứ đến.
Chức vụ của Toporov, ngay trong bản thân nó đã bao hàm một mâu thuẫn,
chỉ có người nào ngu độn và mất lương tri, không còn biết đạo đức là gì
nữa mới có thể không nhận thấy mà thôi. Toporov có hai nét tiêu cực nầy.
Mâu thuẫn nội tại trong chức vụ của lão là: phải bằng những phương tiện
vật chất, kể cả bạo lực, ủng hộ và bảo vệ Toà thánh vốn tự coi là do Chúa
dựng nên mà bất chấp cả các cửa địa ngục, hoặc bất kỳ sức mạnh nào của
người trần cũng không lay chuyển nổi.
Cái tổ chức do Chúa dựng nên và không gì lay chuyển nổi ấy lại phải dựa
vào sự ủng hộ và bảo vệ của một tổ chức do người trần lập nên, đứng đầu là
Toporov có một số viên chức giúp việc. Lão không nhìn thấy mâu thuẫn đó
mà cũng không muốn nhìn thấy nó, bởi thế, lão chỉ một niềm lo sao ngăn
cấm không để cho một linh mục nào, hoặc một mục sư nào, hay một tín đồ
tông phái nào phá hoại Toà thánh, cái Toà thánh mà ngay cả cửa địa ngục
không làm gì nổi. Như bất cứ kẻ nào đã mất hết tình cảm tôn giáo cơ bản,
không biết gì đến bình đẳng và bác ái giữa con người, Toporov tin tưởng
rằng quần chúng nhân dân là những sinh linh khác hẳn lão: họ có những
nhu cầu rất cần thiết, mà đối với lão lại có thể bỏ đi được, không sao cả.
Trong thâm tâm lão, lão không có tín ngưỡng gì hết và thấy như thế là tiện