PHỤC SINH - Trang 492

chải đầu tóc, cũng như trong cách đối xử với mọi người, không còn dấu vết
làm duyên làm dáng như ngày trước.
Sự thay đổi nầy đã diễn ra và còn đương tiếp diễn ở con người nàng làm
cho Nekhliudov rất đỗi vui mừng.
Chàng cảm thấy đối với nàng lúc nầy, chàng có một tình cảm mà trước kia
chưa hề có. Tình cảm đó không giống một chút nào với tình yêu thơ mộng
buổi ban đầu, lại càng không giống thứ tình yêu xác thịt về sai; thậm chí nó
cũng không giống cả cái lòng thoả mãn vì đã làm tròn phận sự, trong đó
không khỏi có lẫn chút lòng tự thán phục mình, và do đó sai khi toà tuyên
án, chàng đã quyết định cưới nàng làm vợ. Tình cảm của chàng bây giờ chỉ
đơn giản là tình thương xót và niềm xúc động mà chàng đã cảm thấy khi
đến thăm nàng lần đầu tiên ở trong nhà giam và sai nầy khi nén được lòng
khinh bỉ, chàng tha thứ cho nàng về câu chuyện dan díu tưởng tượng với
viên y sĩ trong bệnh xá (nỗi oan nầy của nàng về sai đã tỏ rõ). Mối tình cảm
của chàng bây giờ vẫn là tình cảm thương xót khi đó, chỉ có khác là trước
kia tình cảm ấy có tròng chốc lát, còn bây giờ nó thành tình cảm thường
xuyên. Bây giờ, dù nghĩ gì, làm gì chàng đều cảm thấy lòng tràn ngập một
tình thương mến, không những chỉ riêng đối với Maxlova mà đối với tất cả
mọi người.
Tình cảm đó hình như đã khơi ra trong tâm hồn Nekhliudov một nguồn yêu
thương, trước kia bị ứ tắc lại bây giờ tràn ra, lan đến tất cả mọi người chàng
gặp.
Suốt dọc đường, tình cảm trong con người Nekhliudov bị hết sức kích động
khiến chàng bất giác chăm chú thiết tha đến tất cả mọi người, từ người
đánh xe, người lính áp giải tù cho đến viên giám ngục và tỉnh trưởng mà
chàng có việc phải tiếp xúc.
Bây giờ Maxlova chuyển sang sống với các tù chính trị, tất nhiên
Nekhliudov lại quen biết nhiều người trong bọn họ: lần đầu tiên ở
Ekaterinburg là nơi họ được khá tự do sống chung trong một phòng giam
lớn, lần sai là trên đường đi, chàng làm quen với năm người tù nam và bốn
nữ cùng nhóm với Maxlova. Do sống gần gũi với tù chính trị bị đi đày,
quan niệm của Nekhliudov về họ thay đổi hẳn.