PHỤC SINH - Trang 518

với huy chương vàng, nhưng không xin vào đại học vì ngay khi còn ở lớp
bảy, anh đã định tâm sẽ trở về tầng lớp xuất thân của mình để giảng dạy
cho những người anh em của mình là những người không được ai chăm sóc
đến. Và anh đã làm đúng như vậy.
Nhưng anh bị bắt ngay vì đã đọc sách cho nông dân nghe và đã tổ chức một
hợp tác xã tiêu thụ và sản xuất. Lần đầu anh bị giam tám tháng, rồi được
thả ra, nhưng bị quản thúc bí mật. Vừa được thả ra, anh đi ngay sang một
tỉnh khác, đến một làng khác; anh làm giáo viên và lại làm đúng những việc
trước anh đã làm. Anh lại bị bắt và lần nầy bị giam mười bốn tháng; ở tù,
chính kiến của anh càng thêm vững mạnh hơn trước.
Sau khi bị giam lần thứ hai, anh bị đày đi Perm; anh trốn, song lại bị bắt, bị
giam bảy tháng rồi bị đày đến Arkhagen. Vì anh từ chối không chịu thề
nguyện trung thành với Sa hoàng mới lên ngôi, nên bị đày đi Irkusk.
Như vậy, anh sống gần như nửa quãng đời trưởng thành trong cảnh tù đày.
Tất cả những chuyện rủi ro đó không mảy may làm anh bực tức và nhụt
mất nhuệ khí; trái lại nó càng làm cho ý trí của anh thêm mãnh liệt. Anh
vốn là người nhanh nhẹn, ăn uống rất khỏe, lúc nào cũng hoạt bát, vui tươi,
hăng hái. Không bao giờ hối tiếc về điều gì cả; không bao giờ nhìn trước
quá xa, anh đem tất cả sức lực khôn khéo, kiến thức thực tế để hành động
trong hiện tại. Khi tự do, anh hoạt động theo mục đích đã định, làm sao cho
những người lao động, đặc biệt là nông dân, được học và doàn kết lại với
nhau. Khi đi tù, anh cũng vẫn hoạt dộng cương quyết và tỏ ra thực tế trong
việc tìm những biện pháp liên lạc với người của mình ở bên ngoài, và trong
việc thu xếp đời sống trong tù không những cho bản thân mình mà còn cho
cả anh em tù khác, sao cho được dễ chịu nhất, theo hoàn cảnh.
Trước hết, anh là con người đặt xã hội lên trên, một người của công xã.
Anh không cần gì cho riêng mình, chỉ được một chút cũng đủ thoả mãn rồi,
nhưng anh đòi hỏi rất nhiều cho tập thể anh em trong nhóm; và anh có thể
đã mất cả sức lực và tinh thần ra làm việc cho tập thể, làm cả ngày lẫn đêm,
không ăn không ngủ. Vì anh là nông dân, nên anh cần cù, tinh khôn, và
khéo léo trong công việc làm. Anh là người bản tính ăn uống điều độ, lễ
phép một cách tự nhiên, anh chẳng những tôn trọng tình cảm của người