Vả lại, đã xác lập chân lý rằng trên toàn thời gian, không có lấy hai hạt cát,
hai con ruồi, hai bàn tay hay hai cái mũi giống hệt nhau, ông buộc tôi diễn
đạt trong vài câu, một sinh thể hoặc một đồ vật sao cho cá biệt hóa được rõ
rành sinh thể hay đồ vật ấy, phân biệt được nó giữa mọi sinh thể khác hay
mọi đồ vật khác cùng nòi hoặc cùng loại.
Ông bảo tôi "Khi anh đi qua trước một ông hàng thực phẩm đang ngồi ở
cửa nhà, trước một bác gác cổng đang hút ống điếu, trước một bến xe ngựa
thuê, anh hãy phô bày cho tôi ông hàng thực phẩm, hay bác gác cổng a ,
dáng điệu của họ, toàn bộ ngoại hình của họ, nhờ sự khéo léo của hình ảnh
chỉ ra những ngoại hình ấy cũng chứa đựng toàn bộ bản chất tinh thần của
họ, sao cho tôi không nhầm lẫn họ với bất kỳ ông hàng thực phẩm nào khác
hay bất kỳ bác gác cổng nào khác, và anh hãy làm cho tôi nhìn thấy, qua
một từ thôi, vì cái gì mà một con ngựa kéo xe thuê không giống năm chục
con khác đi sáu nó và đi trước nó."
Ở các bài viết khác tôi đã triển khai những ý kiến của ông về bút pháp.
Những ý kiên ấy có tương quan lớn lao với lý thuyết quan sát mà tôi vừa
trình bày.
Bất kể điều ta muốn nói là cái gì, chỉ có một từ để diễn đạt nó, một động từ
để khiến nó có hồn, một tính từ để xác định nó. Vậy phải tìm kỳ cho đến
lúc phát hiện được từ ấy, động từ ấy và tính từ ấy, và đừng bao giờ bằng
lòng với cái na ná, đừng bao giờ trông cậy vào những điều hư nguỵ, dù tài
tình, với những trò xiếc chữ để tránh né khó khăn.
Có thể diễn tả và chỉ ra được những điều tế nhị nhất bằng cách áp dụng câu
thơ này của Boileau:
Dạy cho biết uy lực của một từ đặt đúng chỗ.
Để xác định mọi sắc thái của tư duy, chẳng cần đến thứ từ ngữ quái lạ, rắc
rối, rất nhiều và kỳ quặc như tiếng tàu mà ngày nay thiên hạ đang áp đặt
đưa chúng ta dưới danh nghĩa văn chương nghệ sĩ, nhưng cần phân biệt cực
kỳ sáng suốt mọi biến đổi giá trị của một từ tuỳ theo vị trí của từ đó. Ta hãy
bỏ đi những danh từ, động từ và tính từ mà ý nghĩa hầu như không nắm bắt
nổi, và hãy tăng thêm những câu khác biệt, có cấu tạo đa dạng, được ngắt
