PIERRE VÀ JEAN - Trang 52

nguội và khô. Chắn hẳn là miếng dở nhất. chàng nghĩ lẽ ra mọi người có
thể để nó trong lò chờ đến khi chàng về, và đừng có rối trí đến nỗi quên cả
đứa con kia, đứa con trưởng. Cuộc chuyện trò ngắt đoạn do chàng bước
vào, lại tiếp tục ở điểm chàng đã làm ngắt quãng. Bà Roland bảo Jean:
"Giá là mẹ thì đây là điều mẹ sẽ làm ngay lập tức. Mẹ sẽ thu xếp chỗ ở thật
sang trọng, làm mọi người phải chú ý, mẹ sẽ xuất hiện ở nơi giao tế, mẹ sẽ
đi ngựa, và sẽ chọn một hai vụ việc thú vị để biện hộ, để có địa vị vững tại
Toà. Mẹ muốn làm một kiểu luật sư nghiệp dư được cầu cạnh. Ơn Chúa,
giờ thì con không còn lo túng thiếu, và nếu con có làm được gì, chung quy
là để khỏi phí công học hành và đã là người đàn ông chẳng bao giờ nên
ngồi không".
Lão Roland đang gọt một quả lê, tuyên bố:
"Chà, chà! Vào địa vị con, bố sẽ mua một con thuyền thật đẹp, loại tàu
buồm theo mẫu tàu hoa tiêu ấy. Bố sẽ đi đến tận Senegal, với cái đó".
Đến lượt Pierre phát biểu ý kiến. Chung quy, không phải tài sản làm nên
giá trị tinh thần, giá trị trí tuệ của một con người. với những kẻ tầm thường,
kém cỏi, nó chỉ là một nguyên nhân suy đồi, trong khi ngược lại nó được
đặt vào tay những người giỏi giang một đòn bẩy mạnh mẽ. Vả chăng,
những người ấy hiếm lắm. Nếu Jean thật sự là một con người ưu việt,
chàng có thể phô bày điều đó giờ đây khi chàng không còn lo túng thiếu.
Nhưng chàng phải làm việc nhiều hơn gấp trăm lần việc chàng có thể làm
trong những hoàn cảnh khác. Vấn đề không phải là biện hộ để bênh hay
chống người vợ góa đứa con côi rồi bỏ túi chừng đó ê-quy cho mỗi vụ kiện
thắng hay thua, mà là trở thành nhà luật pháp học trác tuyệt , một ánh sáng
của pháp luật.
Và Pierre nói thêm để kết luận:
"Anh mà có tiền, anh ấy à, thì anh sẽ mổ xác các tử thi".
Lão Roland nhún vai:
"Ô chà chà! Ở đời khôn ngoan nhất là sống cho nhàn nhã. Chúng ta không
phải là những con vật làm việc nặng, mà là những con người. Khi người ta
sinh ra nghèo khó, thì cần phải làm việc, ừ, kệ thôi, làm việc vậy, nhưng khi
người ta có lợi tức niên kim, thì chà chà! Họa có ngớ ngẩn mới làm cho