lim sao được? Anh mơ tưởng xà lim như mơ tưởng ngày trả tự do, cứ làm
như được trả tự do thật, dù chính bản thân anh vẫn bị xách cổ dài dài từ
ngục này sang khám khác, chẳng hạn như từ nhà lao Lefortovo (Mạc Tư
Khoa) tới “địa ngục trần gian” Sukhanovka (Lêningrad).
Suknhovka là khám dữ nhất của MGB. Chỉ nghe tên Sukhanovka là tù đã
run lên, nên các điều tra viên thường đem nó ra làm ngáo ộp. Muốn thăm
hỏi tin tức địa ngục Sukhanovka cũng chịu vì đã lọt vô đó thì một là gởi
xương, hai là điên khùng ăn nói lảm nhảm.
Sukhanovka vốn là một tu viện, có từ đời Nữ hoàng Catherine. Có hai toà
nhà lớn thì một dành để nhốt tù thọ hình, một toà gồm sáu mươi tám ngăn
nhỏ xưa kia mỗi tu sĩ chiếm một ngăn để cấm phòng bây giờ làm cát-xô
dành cho tù giam cứu. Từ trung tâm thành phố đến khám đi xe hơi mất 2
giờ. Không ai ngờ địa ngục Sukhanovka nằm cách biệt điện Gorky của
Lênin và lâu đài Zinâid Volkonskaya có vài cây số. Chung quanh khám là
một vùng thôn dã quang cảnh tuyệt vời.
Tù mới đến Sukhanovka bao giờ cũng bị màn cảnh cáo phủ đầu là tống vào
cát-xô đứng. Cứ đứng cho đến khi đầu gối khuỵu xuống đụng vách. Tinh
thần cao đến đâu cũng chỉ hơn một ngày là sụm! Bù lại tù Sukhanovka ăn
uống sướng không đâu bằng. Gần đây có câu lạc bộ của các kiến trúc sư
nghỉ dưỡng sức nên tiện bếp cung cấp luôn cho nhà tù đỡ tốn. Cũng có
khoai rán thịt băm viên ngon lành nhưng một phần ăn của ông kiến trúc sư
thì 12 thằng tù chia nhau. Do đó đói thường trực, đói đến biến tính đâm gắt
gỏng, bứt rứt.
Cát-xô Sukhanovka kể ra 2 thằng nằm cũng vừa nhưng để tiện việc điều tra
chỉ nhốt một phạm nhân, chiều dài 2 mét 9 phân, chiều rộng 1 mét 56 đúng
boong
. Có 2 cây trụ xi măng nho nhỏ gắn chặt xuống sàn, ban đêm lính
gác nhấn nút là một tấm ván treo bên trên rớt xuống đúng chỗ, biến thành
đi-văng. Kèm theo còn có một ổ rơm vừa vặn cho đứa con nít nằm. Tấm
ván chỉ ở cát-xô có 7 tiếng đồng hồ ban đêm, vừa vặn để nghỉ lưng nếu
không bị kêu lên thẩm vấn. Ban ngày vẫn có 2 trụ xi-măng nhưng tuyệt đối
cấm ngồi lên. Có cái mặt bàn kê trên 4 cộc sắt. Phía trên có một lỗ thông
