Ngoài ra điều 2 Hình Luật quy định rõ là chỉ áp dụng cho những công dân
bị câu lưu trên lãnh thổ Cộng Hoà Xô Viết vậy mà cánh tay Nội An đã
vươn dài ra, quơ cả sang 2 châu Âu, Á để bắt người.
Chúng ta không đặt vấn đề những quy chế giới hạn là thế. Điều 58 Hình
Luật áp dụng cực kỳ uyển chuyển nên gạt ra ngoài những quy chế giới hạn
(vậy đào bới quá khứ làm chi?). Chỉ nên dành cho những ông tra tấn viên,
đao phủ nội địa, những kẻ sát hại đồng bào nhiều gấp bội thời kỳ nội chiến.
Tôi nhận thấy ông Đại tá Mariyushkin còn sáng suốt, tỉnh táo và còn kể
từng chi tiết vụ tản cư Novorossick. Ông Đại úy Borsk “hoàn đồng” trở lại
chắc? Suốt ngày chỉ lo tổ chức ăn lễ Phục Sinh trong lao Lubyanka! Tuần
chay và Tuần Thánh khẩu phần bánh mì hàng ngày chỉ ăn một nửa. Nửa kia
để dành cái điệu cất riêng một chỗ, có bánh mới mới nhai bánh cũ. Vậy mà
nguyên Mùa Hãm Mình cũng để ra được 7 khẩu phần để ăn long trọng 3
ngày lễ Phục Sinh liền!
Không hiểu hai ông già này thuộc thành phần nào trong đám Vệ binh Bạch
Nga hồi Nội chiến? Thiểu số cứ nông dân là roi quất bừa bãi và công nhân
là sắp hàng đêm đầu 1, 2, 3, 4… đến thứ 10 là treo cổ nó lên, khỏi xét xử.
Hay khối đại đa số chiến binh thuần túy?
Phải nhìn nhận sự trừng phạt 2 ông già cựu sĩ quan Nga hoàng chẳng căn
cứ vào đâu, do hậu quả nào đưa lại. Phải chi họ được lãnh lương hưu trí hay
có địa vị gì cho cam! Sống lưu vong cực khổ quá thì dựa căn bản tinh thần
nào mà truy tố họ? Vụ này phải hỏi đến cây biện chứng Anatole France chớ
chúng tôi xin chịu. Theo Anatole France thì hôm nay còn liệt sĩ, mai đã
chết đáng đời, hay máu vừa thấm ướt áo đã hết liệt sĩ. Hoặc ngược hẳn lại.
Nhưng người Nga chúng tôi quen nghĩ ngựa lọt lòng mẹ là ngựa con thật
song có người cưỡi một năm là ngựa cưỡi rồi. Suốt đời vẫn là ngựa cưỡi,
dù sao đó chỉ là chuyện kéo xe!
Ông Đại tá Konstantin Konstantinovich Yusevich cũng Bạch Nga lưu vong
nhưng là một mẫu người khác hẳn. Nội chiến dứt công cuộc tranh đấu
chống Bôn-xê-vích vẫn còn, dù ông Đại tá già đầu hói không một sợi tóc
như quả trứng không giải thích tiếp diễn ở đâu, cách nào và như thế nào.
