QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 466

Korneyev phân biệt 2 giai đoạn ở khám đặc biệt Vladimir: năm 1947-1948
còn được xài đồ riêng, ban ngày có quyền ngả lưng và ít khi lính gác nhòm
lỗ khoá. Giai đoạn 1949-1953 thì xà lim hai khoá, giám thị và trưởng khu
mỗi người giữ một. Cấm nằm ban ngày, cấm nói chuyện thành tiếng. Nệm
nhà lao phát, cấm giữ đồ riêng. Mỗi năm được phép viết thư 2 lần, mảnh
giấy bằng nửa tấm bưu phiếu mà chỉ thông báo trước 1 ngày, không kịp viết
là bỏ luôn. Xà lim bị lục xét hoài, tù phải đứng sắp hàng, lột trần truồng để
tra xét. Mọi sự đi lại, thư từ giữa các phòng giam cấm triệt để đến nỗi mỗi
phòng đi cầu một giờ riêng và sau đó lính gác xách đèn vô rọi kỹ cầu tiêu
để phát giác "thông điệp" mật. Viết bậy lên vách nhà cầu và cả xà lim đi
nằm cát-xô.
Chế độ "nằm cát-xô" sử dụng tối đa ở các khám đặc biệt thuộc hệ thống
TON. Ho lớn có thể bị. Tại sao không trùm mền rồi ho sau? Đi lại trong
phòng cũng cấm. Bộ tính sắp đặt chống đối? Đi giày lẹp kẹp cũng cấm. Ở
Kazan tù đàn bà bị phát giày đàn ông ráng chịu, coi chừng mà đi.
Theo Ginzburg thì không phải phạm lỗi mà tù đi cát-xô đúng kế hoạch lần
lượt tống cát-xô bằng hết để mỗi người đều có dịp nếm mùi vị biệt giam.
Đau khổ nhất là vô kỷ luật còn bị dộng thêm 20 ngày cát-xô nữa. Thế nào
là vô kỷ luật? Kozynev chỉ đi lại trong cát-xô cũng bị phạt thêm 5 ngày!
Cố nhiên nằm cát-xô là phải trân mình chịu lạnh. Phải cởi giày, mặc đồ lót
và nằm bệt trên sàn nhà có bụi có đất có sình và vũng nước nữa! May mắn
cát-xô Kazyrev có chiếc ghế đẩu. Mới đầu đêm về lạnh cóng người, lúc nào
cũng tưởng sắp chết rét đến nơi. Cố mãi mới học được phép ngủ ngồi trên
ghế đẩu và tự nhiên thấy nảy nở một sức chống đối nội tâm. Mỗi ngày 3 ca
nước nóng và 1 lần phát bánh mì: cỡ trên dưới 300 gam. Có ông giám thị tử
tế còn kẹp "bất hợp pháp" cho 1 viên đường. May quá, đếm bánh mì thấy
bản án thêm 5 ngày vừa dứt.
Kinh nghiệm quá nên biết mình đã mãn hạn phạt, Kozyrev cố lặng thinh.
Tai rất thính, rõ ràng nghe họ bảo nhau "ngày thứ 6 hay số 6" gì ở ngoài
cửa cát-xô nhưng tuyệt đối không lên tiếng. Dại dột hỏi: "Sao qua ngày thứ
6 rồi, các ông chưa cho tôi ra?" là bị khép ngay vào tội vô kỷ luật. Bất mãn,
phản đối hả?