QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 528

tôi cho để xài đỡ vậy!

[4]

*
Ở khám tiếp nhận tù đến tù đi liên miên có bao giờ dứt. Có xe lửa chở đến
là có ra, vô đều. Ở ngoài nhìn vô tưởng bộ máy di chuyển vĩ đại vậy hẳn
phải chạy đều lắm. Có biết đâu bên trong có những vụ tù đến tù đi vô cùng
ngu ngốc, chẳng ai tin nổi!
Chẳng hạn năm 1949 những Trại Đặc biệt ra đời. Do chỉ thị của thượng cấp
nào đó, bao nhiêu tù đàn bà các trại Cải tạo ở Nga-Bắc và trung bộ Volga bị
lôi đầu ra hết, chở tới khám tạm Sverdlovsk rồi đưa tuốt sang Tây Bá Lợi
Á, Taishet và Ozerlag. Năm 1950 cấp trên cho rằng để đàn bà những nơi
quá xa xôi đó không tiện, phải đưa hết về Temnikov, về Mordvinia. Nghĩa
là quay trở lại hướng Tây, cũng ghé qua khám tạm Sverdlovsk! Năm 1951
nhà nước mở thêm nhiều trại trong tỉnh Kemerovo và quyết định tù đàn bà
phải tập trung hết về đây mới đúng. Thế là từ Temnikov, từ Mordvinia, bao
nhiêu con người lại bị xách cổ ra, tống về Kemerovo bằng hết. Dĩ nhiên
vẫn phải qua khám tạm Sverdlovsk. Chỉ cần một lệnh ban ra là trôi nổi,
lênh đênh biết bao nhiêu con người khắp các ngả đường di chuyển: Hàng
hoá hư hao dọc đường đáng kể gì! Thế hệ cởi mở Khruschhev đem nhiều
hy vọng lại cho dân quần đảo. Được dịp xét lại, tù đàn bà sẽ được phóng
thích bằng hết! Tuy nhiên những thành phần kẹt lại cũng đông lắm chớ.
Chế độ mới, thời đại mới thì chính sách đi đày cũng phải đổi mới: từ
Kemerovo họ được lệnh tập trung cấp tốc về khám tạm Sverdlovsk để nơi
đây phân phối đi Mordvina, đi Tây Bá Lợi Á mỗi nơi một ít. Mới đó lại có
lệnh mới: không phân tán nữa, phải tập trung hết về Mordvinia. Dĩ nhiên
vẫn phải qua hệ thống khám tạm!
Những đợt đi đến, đến đi, đột ngột, vô lý vậy đó. Nhưng có sao đâu, dân
Cải tạo thì Trại nào chẳng là nhà! Quần đảo tự trị tự túc mà. Với dân Nga
thì di chuyển nhiều nữa, đi xa nữa còn được vì khoảng cách có nghĩa gì
đâu?
Di chuyển tập thể nghĩa là đi chung một chuyến đỡ khổ nhiều. Thảm hại