cóng qua đêm. Sáng dậy phát bánh khô cá khô, muốn uống nước thì vốc
tuyết cạp, rồi lếch thếch vô Trại.
Cũng may có sẵn một Trại. Không đủ chỗ thì cất thêm ít căn nhân công quá
thừa chỉ một ngày….
Đi công voa chở súc vật còn dám kẹt cảnh xuống xe giữa đồng trống mênh
mông, một miền Taiga chưa hề thấy dấu chân người. Tận cùng của đường
rầy có thể là khởi điểm của một trại Cải tạo mới toanh. Chỉ cần một tấm
bằng gỗ đóng lên một gốc cây phong, mang 3 chữ tắt OLP là đủ.
Một
tuần lễ bánh khô, cá khô, trộn bột với mấy cụm tuyết là hình thành xong cơ
sở gốc.
Trại Cải tạo mọc lên nhanh và bắt rễ nhanh lắm: Chỉ 2 tuần lễ là tổ chức
đâu ra đấy, có bếp nấu đồ ăn nóng, nếu không bát đĩa cũng có một chậu lớn
chung cho một tổ 6 người. Chưa bàn ghế nên giờ ăn tổ có lệ đóng vây
quanh chậu rồi chia phiên ra: 2 người bưng chậu 1 tay và bốc đồ ăn 1 tay,
chỉ 4 người có quyền sử dụng cả 2 tay.
Thông lệ tù mới tới sẽ được chia toán gấp. Bao giờ toán trưởng cũng phải
là một dân kỳ cựu để cầm đầu toán mới ép vào kỷ luật, chỉ bảo mánh lới và
bóc lột luôn thể! Việc lập toán không thể trì hoãn vì ngay sáng hôm sau đã
phải công tác lao động. Hồi chuồng Cải tạo gióng lên là bắt tay vào việc
cấp kỳ vì Chuông không chờ đợi ai. Đây là chế độ Xô Viết mới, tù đi Cải
tạo yếu tố thời gian là quý, chớ chẳng phải ngục khổ sai đầy ải con người
như Akutui dưới thời Nga hoàng mà tù mới đến phải được nghỉ ngơi 3
ngày rồi mới cắt cử công việc (như đã ghi trong Hồi ký của tù già
Yukabovich!).
*
Như đã nói trại Cải tạo mọc nhanh, bắt rễ nhanh lắm nên quần đảo mỗi
ngày một phồn thịnh, mỗi ngày mỗi đặt nhiều thiết lộ mới ở nhiều nơi mới
đây chở tù đến còn phải dùng đường thủy, trên những giang thuyền cổ lỗ
đặc biệt Nga. Loại thuyền này chở được đến 100 người, tù phải ra sức chèo
lấy. Cũng có trường hợp đi thuyền chài. Đặc biệt hơn cả là những chiếc
