Aleksandrovsk đã có sẵn “người cai trị” rồi. Cũng dân chơi nhưng ít ra
cũng sạch hơn chút đỉnh và không thuộc phe nhóm họ!
*
Lớp đi đày Kolyma sau này không đi thuyền, xà lan mà đi tàu biển đàng
hoàng. Tàu lớn hơn thì nhiều tệ nạn hơn chớ bản chất vẫn là một. Lớp
người ra Kolyma trên mấy chiếc tàu biển ọp ẹp lạ thay giờ này vẫn còn một
số sống sót! Mùa Xuân năm 1938 chiếc tàu phá băng Krasin dẫn đầu, kéo
theo một lô chở tàu tù. Tàu biển hồi đó cũng 3 tầng nhưng mỗi tầng đều có
ổ ngủ 2 ngăn trên dưới, có vài ngọn đèn le lói. Mỗi tàu chứa nổi 3, 4 ngàn
tù. Mỗi ngày tù được chia phiên từng toán lên boong trên đi hứng gió và
cho bớt cuồng cẳng. Ra Kolyma mất trên 1 tuần đường biển nên bánh mì
mang ra từ Hải Sâm Uy đi thường mốc meo, khẩu phần hàng ngày đang
trên dưới nửa ký bỗng rút đi 1 phần 3 là thường. Có cá khô, có thức nước
uống lờ lợ, nhưng ăn nhằm gì. Ăn uống vô bao nhiêu say sóng mửa trả sàn
tàu bằng hết. Chỉ tổ dơ dáy, ngập ngụa thêm!
Chở tù bằng tàu lớn thỉnh thoảng cũng có chuyện chớ. Có lần suýt có gay
cấn ngoại giao, như lần đoàn tàu chạy ngang eo biển La Pérouse, chạy sát
mấy hòn đảo của Nhật. Đúng đặc điểm lập tức mấy ổ đại liên trên vọng gác
được tháo xuống, giấu biệt. Lính hộ tống đổi thường phục, bao nhiêu cửa
xuống boong dưới đều khoá cứng. Nếu có chuyện bất trắc xảy ra tàu nào
cũng sẵn hồ sơ hải hành và văn kiện lập từ trước, để chứng minh tàu của
hãng thầu chở nhân công ra công trường xây cất Kolyma. Tuyệt đối không
có vụ lính áo giải đi tù đày. Mấy chiếc tàu tuần Nhật cũng sinh nghi nhưng
chỉ chạy vòng vo, chạy bám theo,
Cũng năm 1938 ở địa điểm hiểm này có chuyện lộn xộn trên tàu Dzhurma.
Một bọn dân chơi bẻ khoá lọt vô một kho thực phẩm trên tàu cướp đồ và
gây hoả hoạn. Lửa bắt cháy, khói xông mù mịt. Đám tàu tuần Nhật vây
quanh đánh điện om sòm, đề nghị lên tàu chữa cháy giùm. Thuyền trưởng
tàu Dzhurma đã từ chối thẳng còn không chịu mở cửa boong và cửa xuống
kho hàng. Những người bị kẹt dưới kho chết ngộp vì khói nằm co quắp.
Sau khi chạy khỏi eo biển, thuyền trưởng điềm nhiên ra lệnh thảy xác chết
