Nhưng sau đó, chỉ có một nước phát triển duy nhất phải chịu sự xuất
hiện một cách khôn lường của tình trạng “khủng hoảng dân số thiếu” sau
hàng loạt các nước khác. Tình trạng này bắt đầu diễn ra tại Nhật Bản vào
cuối những năm 1950, và cán đích ở Mỹ vào năm 1960, và Đức vào cuối
những năm 1960. Ở hầu hết các nước phát triển (chỉ ngoại trừ nước Anh),
tỷ lệ trẻ em được sinh ra và sống sót giảm xuống một cách không lường
trước được từ 50% đến 30%, và sau đó dừng lại ở mức thấp này.
Sự khác biệt duy nhất giữa các nước phát triển và các nước phát triển
thuộc khối Chủ nghĩa xã hội (khu vực Trung Nga và cộng đồng các quốc
gia châu Âu thuộc Liên bang Nga) là các nước phát triển thuộc khối Xô
Viết không xảy ra tình trạng “bùng nổ dân số”. Khu vực Trung Nga cũng
không hề xảy ra tình trạng giảm sút dân số nặng nề trong suốt thời kỳ
Chiến tranh Thế giới thứ Hai - thời điểm mà từ 4 đến 5 năm không có một
trẻ em nào được sinh ra, hoặc những đứa trẻ được sinh ra cũng không sống
sót được, đây cũng là thời điểm mà số trẻ em qua đời đạt con số kỷ lục và
đáng thương tâm. Các nước Xã hội chủ nghĩa thuộc Trung Âu đã bị tàn phá
nặng nề và chịu thiệt hại lớn bởi cuộc Chiến tranh Thế giới thứ Hai. Nhưng
ở đây cũng không chịu tác động của sự bùng nổ dân số sau chiến tranh. Tại
tất cả các nước Xã hội chủ nghĩa phát triển, tỷ lệ sinh thấp đến mức không
dự tính được. Khu vực Trung Nga là khu vực có tỷ lệ sinh thấp nhất trong
thời kỳ hòa bình trừ giai đoạn cuối của sự tan rã chế độ chính trị và xã hội
này. (Tại Đế chế Roma, thời kỳ tỷ lệ sinh cao nhất, hay tỷ lệ trẻ em sống
được nhiều nhất, cũng chỉ bằng tỷ lệ của khu vực Trung Nga ngày nay mà
thôi, mà thậm chí còn thấp hơn.) Tại các quốc gia như Slovakia, Hungary,
Ba Lan, Bulgari và Rumani, tỷ lệ sinh cũng thấp tương tự ở Trung Nga -
tức là thấp hơn so với yêu cầu về tỷ lệ sinh sống sót.
Tại tất cả các nước phát triển, lại một lần nữa trừ Anh, trong thời kỳ sau
chiến tranh, tình trạng giáo dục đã có sự chuyển dịch lớn, do đó dẫn đến sự
thay đổi nhanh chóng của độ tuổi tham gia lao động cũng như những kỳ
