20
PHÁO ĐÀI VÀ NHỮNG THỨ KHÁC MÀ CÁC QUÂN VƯƠNG
THƯỜNG TRÚ ẨN, CÓ LỢI HAY CÓ HẠI?
M
ột số bậc quân vương, để giữ cho chính quyền được an toàn, đã tước
khí giới của dân chúng; một số chia dân chúng đến sống ở các vùng đất
nhỏ; số khác kích động dân chúng hiềm khích lẫn nhau; một số khác thân
hành thu phục những kẻ mà họ vốn không tin tưởng lúc mới lên ngôi; một
số xây pháo đài; số khác đạp đổ và phá hủy chúng. Và mặc dù không thể
đưa ra phán xét cuối cùng về tất cả những hành động này trừ khi nắm trong
tay những chính quyền cụ thể để phải đưa ra các quyết định, nhưng tôi sẽ
bàn về chúng một cách dễ hiểu như chính bản chất của chúng đã cho thấy.
Chưa từng có vị tân vương nào tước vũ khí của dân chúng; mà trái lại,
khi thấy dân chúng không được vũ trang thì ngài luôn trao vũ khí cho họ,
bởi vì khi được vũ trang thì lực lượng đó sẽ thuộc về ngài, những người mà
ngài không tin cậy trở thành khả tín, và những kẻ trung thành sẽ vẫn trung
thành, còn dân chúng thì trở thành thân tín của ngài. Khi không thể vũ trang
cho tất cả mọi người, cùng lúc đó những kẻ được vũ trang được hưởng lợi,
thì việc đối đãi những kẻ còn lại sẽ dễ dàng hơn và sự khác biệt trong đối
xử này, là điều khá dễ hiểu, biến những kẻ được vũ trang thành ra phụ
thuộc vào ngài, và những kẻ không được vũ trang sẽ thông cảm cho ngài,
với suy nghĩ là ai chịu nhiều hiểm nguy hơn và phục vụ nhiều hơn sẽ được
tưởng thưởng. Còn khi ngài tước vũ khí của họ thì ngay lập tức ngài đã xúc
phạm họ vì thể hiện rằng ngài không tin họ, vì họ hèn nhát hay vì không
trung thành, và suy nghĩ nào trong hai cái này cũng đều gieo mầm cho sự
thù ghét. Và bởi vì không thể không được vũ trang nên sau đó ngài sẽ sử
