dụng lính đánh thuê, những kẻ mà bản chất đã được bàn ở phần trước; ngay
cả nếu họ là tốt đi nữa thì cũng không đủ để bảo vệ ngài trước những kẻ thù
hùng mạnh và những thần dân không tin cậy. Bởi vậy, như tôi đã nói, tân
vương ở một vương quốc mới luôn phân phát vũ khí. Lịch sử có rất nhiều
những ví dụ như vậy. Nhưng khi quân vương thôn tính một quốc gia mới,
mà ngài sẽ sáp nhập vào thành một tỉnh, thì sẽ cần phải tước vũ khí của dân
chúng nơi đó, trừ những kẻ đã là thân tín của ngài khi ngài thôn tính vùng
đó. Theo thời gian và khi có cơ hội thì ngài cần phải làm cho bọn họ mềm
yếu và nhu nhược đi; mọi thứ phải được sắp xếp sao cho tất cả những kẻ
được vũ trang trong quốc gia đều là binh lính của chính ngài, là những kẻ
đã sát cánh bên ngài trong vương quốc cũ.
Tổ tiên chúng ta, và những người tư duy khôn ngoan, từng nói rằng cần
phải giữ Pistoia bằng các phe phái và giữ Pisa bằng các pháo đài; và với tư
tưởng đó họ đã kích động xung đột ở một số chư hầu để có thể giữ các
vùng đó dễ dàng hơn. Việc này có thể đủ tốt vào thời đó, khi nước Ý đang
ở trạng thái cân bằng quyền lực, nhưng tôi không tin rằng nó có thể được
coi là khuôn mẫu cho hôm nay, bởi vì tôi không tin còn có thể dùng được
các phe phái; mà ngược lại, khi kẻ thù tiến vào các thị quốc đang bị chia rẽ
của ngài thì ngài sẽ thất bại nhanh chóng, lý do là phe yếu nhất sẽ luôn ủng
hộ lực lượng ngoại bang, các phe còn lại thì không thể chống đỡ nổi.
Tôi tin rằng người Venice đã bị ảnh hưởng bởi những lý do trên đây nên
đã nuôi nấng phe Guelf và phe Ghibelline
họ; và mặc dù không bao giờ để xảy ra đổ máu nhưng họ nuôi dưỡng xung
đột giữa các phe, làm cho dân chúng bị đánh lạc hướng vì những khác biệt
giữa họ với nhau mà không đoàn kết chống lại người Venice. Điều này, như
chúng ta thấy, không đem lại kết quả như mong đợi, bởi sau thất bại ở
Vaila, một phe đã ngay lập tức lấy lại dũng khí và chiếm được quốc gia.
Như vậy, những biện pháp kiểu này chỉ chứng tỏ sự yếu ớt của quân vương,
bởi vì ở những công quốc vững mạnh thì những phe phái như vậy không
bao giờ được phép tồn tại; những biện pháp như thế với mong muốn giúp
