của họ cả, là hằng hà sa số, và hà tiện với những kẻ mà ngài không cho họ
gì hết, dù chỉ một vài xu.
Chúng ta chưa thấy chuyện lớn lao nào trong thời đại này mà lại không
được thực hiện bởi những người được xem là hà tiện; tất cả những kẻ còn
lại đều thất bại. Giáo hoàng Julius II được ủng hộ để lên ngôi nhờ tiếng là
hào phóng, nhưng sau đấy ngài đã không cố giữ điều đó, khi ngài gây chiến
với Vua nước Pháp; và ngài đã tiến hành nhiều cuộc chiến tranh mà không
phải đặt thêm thuế khóa lên thần dân của mình, bởi vì ngài chi trả chiến phí
phát sinh bằng những gì ngài tiết kiệm bấy lâu. Vị vua hiện tại của Tây Ban
Nha đã không thể đánh chiếm và cai trị nhiều nơi nếu ngài nổi tiếng nhờ
hào phóng. Vì vậy, để không phải cướp bóc của dân chúng, để có thể bảo
vệ được bản thân, để không trở nên nghèo khó và khốn khổ, để không bị
buộc phải tham tàn, thì bậc quân vương nên giữ lại ít nhiều tính hà tiện, bởi
vì nó là một trong những tính xấu sẽ giúp ngài cầm quyền.
Và nếu có ai đó lại nói rằng, Julius Caesar đã giành được ngôi hoàng đế
bằng sự hào phóng của mình, và nhiều người khác đã giành được địa vị cao
nhất nhờ hào phóng và được coi là hào phóng, thì tôi xin được trả lời là:
hãy xem ngài đang là quân vương hay đang trên đường trở thành quân
vương. Trong trường hợp thứ nhất, hào phóng là nguy hiểm; trong trường
hợp thứ hai, được tiếng hào phóng là điều rất cần thiết; và Caesar là một
trong những người muốn trở thành người đứng đầu thành Rome; nhưng nếu
ngài sống sót sau khi đã đạt được vị trí đó và không giảm bớt chi tiêu, thì
ngài đã phá hỏng chính quyền của mình. Và nếu ai đó nói rằng, nhiều
người là quân vương, và đã làm những chuyện hiển hách bằng quân đội của
mình, là những người được xem là hào phóng, tôi sẽ trả lời: hoặc là vị quân
vương chi tiêu bằng tiền của mình, hoặc của thần dân, hoặc của người khác.
Trong trường hợp thứ nhất, ngài cần tiết kiệm; trong trường hợp thứ hai,
ngài không nên bỏ qua bất cứ cơ hội nào để thể hiện sự hào phòng. Và đối
với vị quân vương đang chiến đấu cùng quân đội của mình, chu cấp cho họ
bằng cướp bóc, giật dọc và tống tiền, dùng tài sản của người khác, thì sự
hào phóng là cần thiết, nếu không ngài sẽ không có quân lính đi theo. Và
