kính ngài thì việc tấn công ngài sẽ gặp phải khó khăn rất lớn. Vì lý do này,
bậc quân vương cần có hai nỗi sợ, một là từ bên trong, là thần dân của ngài,
hai là từ bên ngoài, là những thế lực khác. Đối với vế thứ hai, ngài bảo vệ
mình bằng cách vũ trang mạnh và có đồng minh tốt, và nếu vũ trang mạnh
thì ngài sẽ có binh sĩ tốt, mọi chuyện sẽ luôn bình yên ở bên trong khi bên
ngoài bình yên, trừ khi bị khuấy động bởi âm mưu; và ngay cả khi bên
ngoài có bất ổn, nếu ngài đã tiến hành các chuẩn bị và đã sống như tôi nói,
và đừng bi quan thì ngài sẽ chống lại được mọi cuộc tấn công, như Nabis
người Sparta đã làm mà tôi đã kể.
Còn đối với thần dân của mình, khi bên ngoài biến động thì ngài chỉ phải
quan tâm đến chuyện họ sẽ âm mưu ngấm ngầm, và ngài có thể tự bảo vệ
trước chuyện đó bằng cách tránh bị căm ghét và khinh miệt, và bằng cách
làm cho nhân dân hài lòng với ngài, là điều cần thiết nhất mà ngài phải làm,
như là tôi đã nói khá dài dòng ở trên. Và một trong những biện pháp hiệu
nghiệm nhất mà bậc quân vương có thể dùng để chống lại các âm mưu là
không để bị dân chúng căm ghét và khinh miệt, bởi vì kẻ âm mưu chống lại
quân vương luôn trông chờ được làm hài lòng dân chúng bằng việc ngài bị
phế truất; tuy nhiên kẻ âm mưu sẽ không đủ can đảm để làm việc đó nếu nó
chỉ xúc phạm đến dân chúng mà thôi, bởi vì khi đó khó khăn mà kẻ âm
mưu đó phải đối mặt là vô cùng lớn. Và kinh nghiệm cho thấy rằng, có
nhiều âm mưu nhưng chỉ vài cái thành công; bởi vì kẻ âm mưu không thể
hành động đơn độc, cũng không thể tìm ra đồng mưu trừ những tay mà y
tin là đang bất mãn, và ngay khi tiết lộ ý định với một tay bất mãn thì tức là
ta đã cho hắn phương tiện để hắn tự thỏa mãn, bởi vì chỉ cần tố giác ta là
hắn đã có thể có được mọi ưu thế; như vậy, khi nhận ra lợi ích của việc làm
đó, và nhận ra những người khác là đáng ngờ và đầy nguy hiểm, thì hắn
phải là một chiến hữu hiếm có, hoặc phải là một kẻ thù đặc biệt ngoan cố
của quân vương, thì mới trung tín với ta.
Và, để gói gọn vấn đề, tôi cho rằng, phía kẻ âm mưu thì chẳng có gì
ngoài nỗi sợ hãi, ghen ghét và viễn cảnh bị trừng phạt đang làm y khiếp sợ;
còn phía quân vương thì có ngôi vua, luật pháp, sự bảo vệ của bằng hữu và
