Niccolò Machiavelli
Quân Vương (2)
Dich thuật: Vũ Mạnh Hồng & Nguyễn Hiền Chi
Chương 26
LỜI KÊU GỌI GIẢI PHÓNG ITALIA
Xét tất cả những điều đã bàn đến và cân nhắc xem liệu thời điểm hiện nay
có phù hợp để tôn vinh một vị tân vương ở Italia không, liệu đã có cơ hội
nào cho vị tân vương tài trí và khôn ngoan xác lập một chính quyền có thể
đem vinh quang đến cho ông và những điều tốt đẹp đến cho người dân
Italia hay không, tôi thấy dường như có quá nhiều điều thuận lợi cho vị tân
vương mới, đến mức tôi không còn thấy thời điểm nào thích hợp hơn.
Và như tôi đã nói, nếu dân Israel cần phải chịu cảnh làm nô lệ ở Ai
Cập để nhận ra tài năng phi thường của Moses, người Ba Tư phải bị người
Medes áp bức mới thấy được tinh thần vĩ đại của Cyrus, và người Athens
phải bị chia ly mới thấy được tài năng kiệt xuất của Theseus thì cũng vậy,
ngày nay, để tìm ra một tài năng và trí tuệ siêu việt của Italia, đất nước
Italia cần phải bị chìm đắm và phải tủi nhục hơn cả người Do Thái, bị áp
bức hơn người Ba Tư, bị ly tán hơn người Athens, không lãnh tụ, không tổ
chức, bị đánh đập, bị cướp đoạt, bị xé lẻ, bị giày xéo và trở thành nạn nhân
của bất kỳ tai họa nào.
Mặc dù vậy, trước đây cũng đã có vài tia sáng le lói trong một cá
nhân đơn lẻ93 [93 Có thể Machiavelli ám chỉ Cesare Borgia, nhưng cũng
có thể ám chỉ Giuliano de Medici, công tước xứ Nemours, cái chết đột ngột
của ông năm 1516 đã khiến Machiavelli phải thay đổi lời đề tặng cuốn
Quân vương], khiến cho người ta từng tin rằng Chúa đã trao cho ông bổn
phận cứu vớt cho Italia nhưng thực tế lại phải chứng kiến vận may rời bỏ
ông ngay đỉnh cao của sự nghiệp. Giờ đây, đất nước Italia vẫn tồn tại vô
vọng chờ đợi một con người sẽ hàn gắn những vết thương, sẽ chấm dứt tình
trạng cướp bóc xứ Lombardy, các khoản cống nạp của vương quốc Naples
và xứ Tuscany và sẽ chữa lành những vết thương đã mưng mủ quá lâu.
