QUÂN VƯƠNG - THUẬT TRỊ NƯỚC - Trang 19

tin đồn về quan hệ loạn luân giữa Giáo hoàng Alexander, Cesare và
Lucrezia Borgia cũng như về những kẻ mưu sát bí ẩn .
Đơn giản hóa quan điểm phức tạp của Machiavelli về chính trị và
đạo đức (“mục đích biện minh cho phương tiện”) là một sai lầm hoàn toàn
khi dựng lên một rào cản hầu như không thể vượt qua để có thể đến được
với tư tưởng của Machiavelli. Chỉ biết tới luận điểm này, người ta dễ hình
dung về những kẻ cai trị quyền năng và điên rồ theo đuổi những mục tiêu
phi đạo đức bằng những phương cách còn vô đạo đức hơn, nhưng
Machiavelli không bao giờ nói đến sự biện minh. Ông chỉ tuyên bố, trong
hành động của con người, nhất là của bậc quân vương thì không bao giờ có
một người phán xử công bằng. Bởi vậy, chỉ có kết quả cuối cùng là đáng
quan tâm.
Nhưng Machiavelli tinh tế hơn người ta tưởng. Ông không bao giờ
ảo tưởng rằng sẽ có hành động chính trị nào đó không thể bị phán xét và
ông chỉ rõ rằng, ông nhận thức được những đòi hỏi về đạo đức truyền
thống. Ông lên án những chính khách chỉ biết theo đuổi quyền lực, những
kẻ giết đồng loại, phản bội bạn bè, những kẻ không biết đến lòng trung
thành, sự dung thứ và lòng sùng đạo. “Bằng những phương cách này”, ông
tuyên bố, “ người ta có thể đạt được quyền lực chứ không thể có vinh
quang”. Quyền lực không đem lại vinh quang và cũng không đồng nhất với
lẽ phải. Mục đích hướng tới là yếu tố để phân biệt những quân vương chỉ
có quyền lực với những quân vương xứng đáng được ngợi ca.
Mục đích duy nhất thể hiện trong các tác phẩm của Machiavelli, kể
cả cuốn Quân vương, là tạo dựng một thể chế chính trị ổn định và vững
mạnh có thể biện hộ cho những hành động bị coi là ngang ngược và phi đạo
đức theo các chuẩn mực truyền thống của đạo Cơ Đốc. Vương quốc phải
được lãnh đạo bởi vị quân vương nào biết tự bảo vệ bằng quân đội gồm
những công dân tự do và biết giành lấy quyền lực từ sự mến phục của thần
dân.
Đứng trước hoàn cảnh đất nước Italia bị các lực lượng ngoại bang
xâm lược, giày xéo và cơ hội lịch sử hiếm hoi để dòng họ Medici thực hiện
công cuộc thống nhất Italia, mặc dù là một người ủng hộ chế độ cộng hòa