QUÂN VƯƠNG - THUẬT TRỊ NƯỚC - Trang 31

mái nhà của mình. Như vậy, xét về mọi mặt, việc chiếm giữ bằng quân đội
là vô ích trong khi cách di dân chính quốc sang các thuộc địa lại có lợi hơn
nhiều.
Ngoài ra, khi vùng đất bị xâm chiếm không có những điểm tương
đồng với chính quốc thì quân vương phải biến mình thành người lãnh đạo
và người bảo vệ những láng giềng yếu hơn, và phải bằng mọi cách làm suy
yếu những láng giềng hùng mạnh hơn. Và ông cũng cần lưu tâm để không
có bất kỳ kẻ ngoại bang nào, có thế lực như ông, được tiến vào vùng đất
này vì bất kỳ lý do gì. Những kẻ bất mãn thường cầu cứu ngoại binh có thể
vì chúng quá tham vọng hoặc quá sợ hãi, như trường hợp người xứ Aetolia
đã dẫn quân La Mã vào Hy Lạp15 và tất cả những vùng đất khác mà người
La Mã chiếm được đều nhờ vào sự nội ứng của chính cư dân bản xứ. [15
Năm 211 TCN, Liên minh Aetolia thuộc Hy Lạp đã liên kết với người La
Mã chống lại vua Philip V của Macedonia (220-178 TCN) và chống lại
Liên minh Achaea bao gồm các tiểu quốc Hy Lạp khác, đồng minh của
Mecedonia ]
Ngay khi lực lượng ngoại bang hùng hậu tiến vào một vùng, tất cả
những kẻ yếu hơn sẽ bám đuôi do chúng ganh tị với vị quân vương đang
cai trị vùng này. Cho nên, đối với những kẻ yếu hơn, lôi kéo được chúng
không có gì khó vì tất cả bọn chúng đều ngay lập tức và hoàn toàn hậu
thuẫn cho tân vương. Tân vương chỉ cần cảnh giác không cho bọn chúng
nắm quá nhiều quyền hành và lực lượng; và bằng lực lượng của mình cùng
với sự hỗ trợ của chúng, ông sẽ dễ dàng đè bẹp những kẻ mạnh để trở thành
người thống trị duy nhất trong vùng. Bất kỳ ai không tuân theo những
nguyên tắc này sẽ nhanh chóng mất vùng đất vừa chiếm được và cho dù có
chiếm giữ được thì sẽ có vô vàn những khó khăn và lo lắng.
Tại các vùng đất chiếm được, người La Mã tuân thủ rất cẩn thận
những nguyên tắc trên. Họ di dân sang, quan hệ với những kẻ yếu hơn
nhưng không làm cho chúng mạnh lên, tiêu diệt những kẻ mạnh và không
để các lực lượng ngoại bang giành được uy tín ở đó. Tôi chỉ xin lấy ví dụ
về trường hợp Hy Lạp: người La Mã giữ thái độ thân thiện với người
Achaea và người Aetolia; khuất phục vương quốc Macedonia16 đánh đuổi