QUÂN VƯƠNG - THUẬT TRỊ NƯỚC - Trang 32

Antiochus17.
[16 Sau khi bị đánh bại tại trận chiến Cynoscephalae (197 TCN),
vua Philip V của Macedonia đã mất quyền kiểm soát Hy Lạp cho La Mã.
17 Antiochus (223-187 TCN) : Vua Syria, xâm lược Hy Lạp và cuối
cùng lại bị người La Mã đánh bại tại trận Magnesia (190 TCN)].
Thế nhưng, người La Mã không nhường bất kỳ vùng đất nào cho
người Achaea và người Aetolia. Vua Philip của Macedonia ra sức cầu hòa
nhưng điều này không giúp ông ta tránh khỏi sự đè bẹp của người La Mã.
Cho dù Antiochus có nhiều thế lực tại vùng đất này, nhưng người La
Mã không trao cho ông ta bất kỳ quyền hành gì. Như vậy, người La Mã đã
làm tất cả những gì mà một bậc quân vương khôn ngoan cần làm. Họ
không chỉ đề phòng những vấn đề trước mắt mà còn phải lường trước và
tìm cách phòng tránh cả những biến cố trong tương lai. Nếu được phát hiện
sớm, những mầm bệnh có thể được điều trị rất dễ dàng. Nhưng nếu chờ đến
lúc phát bệnh thì thuốc thang có thể là quá muộn vì căn bệnh đã trở thành
nan y.
Quan điểm của các thầy thuốc về bệnh lao rất phù hợp với lập luận ở
phần này. Thời kỳ đầu, bệnh dễ chữa nhưng khó chẩn đoán. Sau một thời
gian không được phát hiện và chữa trị, bệnh trở nên dễ chẩn đoán nhưng
lại khó chữa. Đối với những vấn đề quốc gia đại sự cũng vậy. Bằng khả
năng nhận biết trước những hiểm họa đang lan đi trong vương quốc (phẩm
chất bẩm sinh có của nhà cai trị khôn ngoan), quân vương sẽ nhanh chóng
đối phó. Tuy nhiên, khi những hiểm họa đó không được ai biết đến và cứ
lớn dần lên, thì đến một lúc nào đó, mọi người đều biết nhưng quân vương
không còn khả năng đối phó được nữa.
Do vậy, khi thấy trước các khó khăn, người La Mã luôn tìm ra giải
pháp. Để tránh chiến tranh, họ không bao giờ để các rắc rối phát sinh mà
không tìm cách xử lý, bởi họ biết rằng, không thể tránh được chiến tranh
nhưng có thể dùng chiến tranh để lấy đi lợi thế của kẻ khác. Bởi vậy, họ đã
gây chiến với vua Philip và Antiochus ngay trên đất Hy Lạp để không phải
đương đầu với những địch thủ này trên đất Italia. Người La Mã hoàn toàn
có thể tránh được cả hai cuộc chiến đó nhưng họ không muốn thế. Họ cũng