Niccolò Machiavelli
Quân Vương (2)
Dich thuật: Vũ Mạnh Hồng & Nguyễn Hiền Chi
Chương 8
NHỮNG NGƯỜI TRỞ THÀNH QUÂN VƯƠNG
BẰNG TỘI ÁC
Tuy nhiên, còn hai cách nữa, hoàn toàn không phải là vận may hay tài trí,
để một người thường có thể trở thành quân vương. Tôi cho rằng không thể
không đề cập đến những phương cách này, dù một cách sẽ được bàn kỹ hơn
trong tác phẩm về nền cộng hòa. Cách thứ nhất là trở thành quân vương
nhờ sự quỷ quyệt và hành vi tàn ác. Cách thứ hai là trở thành quân vương
của đất nước mình nhờ sự ủng hộ của những người đồng bào. Về cách thứ
nhất, tôi xin được trích dẫn hai ví dụ, một của thời xưa, một của thời nay.
Tôi không đi sâu vào phân tích giá trị của những trường hợp này vì theo tôi,
trích dẫn như vậy đủ để hiểu cho những ai buộc phải dùng tới phương cách
này.
Từ địa vị thấp hèn nhất, Agathocles xứ Sicily đã trở thành vua của
Syracuse. Ông là con trai một người thợ gốm và từ bé, ông đã có một cuộc
đời đầy tội ác. Sự độc ác này kết hợp với nghị lực và sự dũng mãnh nên khi
gia nhập quân đội, ông leo qua các cấp để trở thành thống lĩnh quân đội
Syracuse. Khi đạt đến vị trí này, ông đã quyết định chiếm lấy ngôi vua và
dùng bạo lực để nắm giữ những quyền hành được mọi người đồng lòng
giao phó.
Để thực hiện âm mưu đó, ông đã hòa hoãn với Hamilcar xứ
Carthage, lúc đó đang gây chiến với ông ở Sicily. Một buổi sáng, ông triệu
tập dân chúng và các vị nguyên lão của Syracuse như thể sẽ thảo luận các
vấn đề quốc gia đại sự. Với ám hiệu đã quy ước trước, ông ra lệnh cho binh
lính giết toàn bộ các vị nguyên lão và những người giàu có nhất. Sau đó,
ông đã chiếm giữ và cai trị thành phố này mà không vấp phải bất kỳ sự
phản đối nào của dân chúng. Mặc dù bị người Carthage đánh bại hai lần và
bị bao vây nhưng ông vẫn đủ sức bảo vệ được thành phố. Ông chia quân
