chi phối, chúng sẽ không tận tâm với ngài. Đây là dấu hiệu cho thấy chúng
nghĩ đến bản thân nhiều hơn là đến ngài. Bậc quân vương phải để mắt đến
loại quý tộc này như những kẻ thù trực diện bởi vì khi khó khăn, đây luôn
là nguyên nhân góp phần dẫn tới sự sụp đổ của ông.
Tuy nhiên, quân vương nào lên được ngôi báu nhờ sự hậu thuẫn của
dân chúng sẽ luôn phải duy trì sự thân thiện với dân chúng. Đây là một điều
dễ dàng đối với quân vương vì nguyện vọng duy nhất mà người dân muốn
được quân vương đáp ứng là không bị áp bức. Người nào được giới quý tộc
đưa lên làm vua trái với ý nguyện của dân chúng thì điều trước tiên phải
làm là tranh thủ sự ủng hộ của dân chúng. Đây là một điều rất dễ dàng nếu
quân vương biết đặt dân chúng dưới sự che chở của mình. Con người
thường cảm kích hơn khi nhận được ân sủng từ những kẻ mà họ cho rằng lẽ
ra đã xử ác với họ.
Dân chúng sẽ nhanh chóng bày tỏ thiện cảm với vị quân vương này
và sự ủng hộ còn nhiều hơn so với trường hợp quân vương được dân chúng
đưa lên ngôi báu. Quân vương có thể tranh thủ tình cảm của dân chúng
bằng nhiều cách. Vì cách nào được dùng tới còn tùy theo hoàn cảnh nên
không có một quy tắc cố định nào. Do vậy, tôi không bàn về những quy tắc
đó. Chỉ xin kết luận rằng, quân vương cần phải tranh thủ được cảm tình và
sự ủng hộ của dân chúng. Nếu không được lòng dân, quân vương sẽ bị bỏ
rơi khi hoạn nạn.
Nabis40, vua xứ Sparta, đã chống trả được các cuộc tấn công của tất
cả các thành bang của Hy Lạp cũng như của một trong những đội quân La
Mã thiện chiến nhất. Ông đã bảo vệ thành phố và vương triều của mình
trước các cuộc tấn công của kẻ thù. Khi nguy hiểm đến gần, ông chỉ cần
dựa vào một lực lượng nhỏ là đã đủ để tự bảo vệ. Lực lượng này chắc chắn
sẽ không đủ nếu như dân chúng thù địch với ông.
[40 Nabis: Làm vua xứ Sparta sau năm 207 TCN, bị La mã và người
Hy Lạp tấn công năm 195 TCN trong suốt thời kỳ Chiến tranh Macedonian
lần thứ hai]
